forked from yazbel/python-istihza
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathlistelerin_ve_demetlerin_metotlari.html
867 lines (802 loc) · 78 KB
/
listelerin_ve_demetlerin_metotlari.html
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
<!DOCTYPE html>
<html lang="tr">
<html lang="tr">
<head>
<meta charset="utf-8" />
<meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0" /><meta content="Bu bölümde listelerin ve demetlerin metotlarını inceleyeceğiz." name="description" />
<meta content="python, listeler, demetler, append, count, extend, index, insert, pop, remove, reverse, sort" name="keywords" />
<title>Listelerin ve Demetlerin Metotları — Python 3 için Türkçe Kılavuz</title>
<link rel="stylesheet" href="_static/pyramid.css" type="text/css" />
<link rel="stylesheet" href="_static/pygments.css" type="text/css" />
<script id="documentation_options" data-url_root="./" src="_static/documentation_options.js"></script>
<script src="_static/jquery.js"></script>
<script src="_static/underscore.js"></script>
<script src="_static/doctools.js"></script>
<script src="_static/language_data.js"></script>
<script src="_static/translations.js"></script>
<link rel="search" title="Ara" href="search.html" />
<link rel="next" title="Sayma Sistemleri" href="sayma_sistemleri.html" />
<link rel="prev" title="Listeler ve Demetler" href="listeler_ve_demetler.html" />
<!--[if lte IE 6]>
<link rel="stylesheet" href="_static/ie6.css" type="text/css" media="screen" charset="utf-8" />
<![endif]-->
</head><body>
<div class='header'><a href='https://yazbel.com'>yazbel.com</a></div>
<ul class='navbar'>
<li><a href="#"><del>pdf desteği sonlanmıştır</del></a></li>
<li class="forum"><a href="http://forum.yazbel.com">forum</a></li>
</ul>
<div class="related" role="navigation" aria-label="related navigation">
<h3>Gezinti</h3>
<ul>
<li class="right" style="margin-right: 10px">
<a href="sayma_sistemleri.html" title="Sayma Sistemleri"
accesskey="N">sonraki</a></li>
<li class="right" >
<a href="listeler_ve_demetler.html" title="Listeler ve Demetler"
accesskey="P">önceki</a> |</li>
<li class="nav-item nav-item-0"><a href=".">⌂</a></li>
<li class="nav-item nav-item-this"><a href="">Listelerin ve Demetlerin Metotları</a></li>
</ul>
</div>
<div class="document">
<div class="documentwrapper">
<div class="body" role="main">
<div class="section" id="listelerin-ve-demetlerin-metotlari">
<h1>Listelerin ve Demetlerin Metotları<a class="headerlink" href="#listelerin-ve-demetlerin-metotlari" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h1>
<div class="section" id="listelerin-metotlari">
<h2>Listelerin Metotları<a class="headerlink" href="#listelerin-metotlari" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h2>
<p>Burada, geçen bölümde kaldığımız yerden devam edeceğiz listeleri anlatmaya.
Ağırlıklı olarak bu bölümde listelerin metotlarından söz edeceğiz. ‘Metot’
kavramını karakter dizilerinden hatırlıyorsunuz. Karakter dizilerini anlatırken
bol miktarda metot görmüştük.</p>
<p>Python’da bütün veri tipleri bize birtakım metotlar sunar. Bu metotlar
yardımıyla, ilgili veri tipi üzerinde önemli değişiklikler veya sorgulamalar
yapabiliyoruz.</p>
<p>Hatırlarsanız bir veri tipinin hangi metotlara sahip olduğunu görmek için
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir()</span></code> fonksiyonundan yararlanıyorduk. Listelerde de durum farklı değil.
Dolayısıyla şu komut bize listelerin metotlarını sıralayacaktır:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">dir</span><span class="p">(</span><span class="nb">list</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['__add__', '__class__', '__contains__', '__delattr__', '__delitem__',</span>
<span class="go"> '__dir__', '__doc__', '__eq__', '__format__', '__ge__', '__getattribute__',</span>
<span class="go"> '__getitem__', '__gt__', '__hash__', '__iadd__', '__imul__', '__init__',</span>
<span class="go"> '__iter__', '__le__', '__len__', '__lt__', '__mul__', '__ne__', '__new__',</span>
<span class="go"> '__reduce__', '__reduce_ex__', '__repr__', '__reversed__', '__rmul__',</span>
<span class="go"> '__setattr__', '__setitem__', '__sizeof__', '__str__', '__subclasshook__',</span>
<span class="go"> 'append', 'clear', 'copy', 'count', 'extend', 'index', 'insert', 'pop',</span>
<span class="go"> 'remove', 'reverse', 'sort']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, tıpkı karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerin metotlarını
görmek için de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir()</span></code> fonksiyonuna parametre olarak veri tipinin teknik adını
veriyoruz. Python’da listelerin teknik adı <cite>list</cite> olduğu için bu komutu
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir(list)</span></code> şeklinde kullanıyoruz. Elbette, eğer istersek, listelerin
metotlarını almak için herhangi bir listeyi de kullanabiliriz. Mesela boş bir
liste kullanalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">dir</span><span class="p">([])</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu komut da <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">dir(list)</span></code> ile aynı çıktıyı verecektir. Bu listede bizi
ilgilendiren metotlar ise şunlardır:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="p">[</span><span class="n">i</span> <span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">dir</span><span class="p">(</span><span class="nb">list</span><span class="p">)</span> <span class="k">if</span> <span class="ow">not</span> <span class="s2">"_"</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">i</span><span class="p">]</span>
<span class="go">['append', 'clear', 'copy', 'count', 'extend', 'index',</span>
<span class="go"> 'insert', 'pop', 'remove', 'reverse', 'sort']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Metotlar, bir programcının hayatını önemli ölçüde kolaylaştıran araçlardır. Bu
yüzden, ‘Listeler’ konusunun ilk bölümünde öğrendiğimiz listeye öğe ekleme, öğe
çıkarma, öğe değiştirme, öğe silme gibi işlemleri orada anlattığımız yöntemlerle
değil, biraz sonra göreceğimiz metotlar aracılığıyla yapmayı tercih edeceğiz.
Ama tabii ki, metotları tercih edecek olmamız, birinci bölümde anlattığımız
yöntemleri bir kenara atmanızı gerektirmez. Unutmayın, bir dildeki herhangi bir
özelliği siz kullanmasanız bile, etrafta bu özelliği kullanan başka programcılar
var. Dolayısıyla en azından başkalarının yazdığı kodları anlayabilmek için dahi
olsa, kendinizin kullanmayacağı yöntem ve yolları öğrenmeniz gerekir.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metoduyla başlayalım…</p>
<div class="section" id="append">
<h3>append()<a class="headerlink" href="#append" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p><em>append</em> kelimesi İngilizcede ‘eklemek, ilave etmek, iliştirmek’ gibi anlamlara
gelir. <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunun görevi de kelime anlamıyla uyumludur. Bu metodu,
bir listeye öğe eklemek için kullanıyoruz. Mesela:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="s2">"erik"</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu metot, yeni öğeyi listenin en sonuna ekler. Mesela yukarıdaki örnekte
<cite>“erik”</cite> adlı karakter dizisi listede <cite>“çilek”</cite> adlı karakter dizisinin sağına
eklendi.</p>
<p>Hatırlarsanız bir önceki bölümde listeye öğe ekleme işini <cite>+</cite> işleci ile de
yapabileceğimizi söylemiştik. Dolayısıyla, aslında yukarıdaki kodu şöyle de
yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="n">liste</span> <span class="o">+</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"erik"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['elma', 'armut', 'çilek', 'erik']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu iki yöntem birbiriyle aynı sonucu verse de hem pratiklik hem de işleyiş
bakımından bu iki yöntemin birbirinden farklı olduğunu görüyoruz.</p>
<p>Pratiklik açısından bakarsak, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodununu kullanmanın <cite>+</cite> işlecini
kullanmaya kıyasla daha kolay olduğunu herhalde kimse reddetmeyecektir. Bu iki
yöntem işleyiş bakımından da birbirinden ayrılıyor. Zira <cite>+</cite> işlecini
kullandığımızda listeye yeni bir öğe eklerken aslında <cite>liste</cite> adlı başka bir
liste daha oluşturmuş oluyoruz. Hatırlarsanız önceki bölümlerde listelerin
değiştirilebilir (<em>mutable</em>) veri tipleri olduğunu söylemiştik. İşte
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodu sayesinde listelerin bu özelliğinden sonuna kadar
yararlanabiliyoruz. <cite>+</cite> işlecini kullandığımızda ise, orijinal listeyi
değiştirmek yerine yeni bir liste oluşturduğumuz için, sanki listelere karakter
dizisi muamelesi yapmış gibi oluyoruz. Gördüğünüz gibi, listeye <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code>
metodunu uyguladıktan sonra bunu bir değişkene atamamıza gerek kalmıyor.
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodu orijinal liste üzerinde doğrudan değişiklik yapmamıza izin
verdiği için daha az kod yazmamızı ve programımızın daha performanslı
çalışmasını sağlıyor.</p>
<p><cite>+</cite> işleci ile <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodu işlev olarak birbirine benzese de bu iki
yöntem arasında önemli farklılıklar da vardır. Mesela şu örneğe bir göz atalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Windows"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"GNU/Linux"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mac OS X"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">platformlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"IPhone"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Android"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"S60"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">hepsi</span> <span class="o">=</span> <span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">+</span> <span class="n">platformlar</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">hepsi</span><span class="p">)</span>
<span class="p">[</span><span class="s1">'Windows'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'GNU/Linux'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mac OS X'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'IPhone'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Android'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'S60'</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada iki farklı listeyi, <cite>+</cite> işleci kullanarak birleştirdik. Aynı işi
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metoduyla şu şekilde yapabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Windows"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"GNU/Linux"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mac OS X"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">platformlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"IPhone"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Android"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"S60"</span><span class="p">]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">platformlar</span><span class="p">:</span>
<span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada <cite>platformlar</cite> adlı liste üzerinde bir <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngüsü kurmamızın nedeni,
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunun yalnızca tek bir parametre alabilmesidir. Yani bu metodu
kullanarak bir listeye birden fazla öğe ekleyemezsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">)</span>
<span class="gt">Traceback (most recent call last):</span>
File <span class="nb">"<stdin>"</span>, line <span class="m">1</span>, in <span class="n"><module></span>
<span class="gr">TypeError</span>: <span class="n">append() takes exactly one argument (3 given)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu sebeple, ekleyeceğiniz listenin öğeleri üzerinde bir <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngüsü kurmanız
gerekir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="p">[</span><span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">]:</span>
<span class="gp">... </span> <span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">...</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">[1, 2, 3, 4, 5, 6]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bir listeye birden fazla öğe eklemek için aklınıza şöyle bir yöntem de gelmiş
olabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">([</span><span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">])</span>
</pre></div>
</div>
<p>Ancak bu komutun çıktısı pek beklediğiniz gibi olmayabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">[1, 2, 3, [4, 5, 6]]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">[4,</span> <span class="pre">5,</span> <span class="pre">6]</span></code> öğesi listeye tek parça olarak eklendi. Eğer
istediğiniz şey buysa ne âlâ! Ama değilse, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">for</span></code> döngüsü ya da <cite>+</cite> işleci ile
istediğiniz çıktıyı elde edebilirsiniz.</p>
<p>Şöyle bir örnek daha düşünün: Diyelim ki kullanıcının girdiği bütün sayıları
birbiriyle çarpan bir uygulama yazmak istiyoruz. Bunun için şöyle bir kod
yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">sonuç</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">1</span>
<span class="k">while</span> <span class="kc">True</span><span class="p">:</span>
<span class="n">sayı</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">input</span><span class="p">(</span><span class="s2">"sayı (hesaplamak için q): "</span><span class="p">)</span>
<span class="k">if</span> <span class="n">sayı</span> <span class="o">==</span> <span class="s2">"q"</span><span class="p">:</span>
<span class="k">break</span>
<span class="n">sonuç</span> <span class="o">*=</span> <span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="n">sayı</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">sonuç</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada kullanıcı her döngüde bir sayı girecek ve programımız girilen bu sayıyı
<cite>sonuç</cite> değişkeninin o anki değeriyle çarparak yine <cite>sonuç</cite> değişkenine
gönderecek. Böylece kullanıcı tarafından girilen bütün sayıların çarpımını elde
etmiş olacağız. Kullanıcının ‘q’ harfine basmasıyla birlikte de <cite>sonuç</cite>
değişkeninin değeri ekranda görünecek. Yalnız burada birkaç sorun var. Diyelim
ki kullanıcı hiçbir sayı girmeden ‘q’ harfine basarsa, <cite>sonuç</cite> değişkeninin <cite>1</cite>
olan değeri ekranda görünecek ve bu şekilde kullanıcı yanlış bir sonuç elde
etmiş olacak. Ayrıca çarpma işlemi için en az <cite>2</cite> adet sayı gerekiyor.
Dolayısıyla kullanıcı <cite>2</cite>’den az sayı girerse de programımız yanlış sonuç
verecektir. Kullanıcının yeterli miktarda sayı girip girmediğini tespit
edebilmek için yine listelerden ve listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodundan
yararlanabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">kontrol</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[]</span>
<span class="n">sonuç</span> <span class="o">=</span> <span class="mi">1</span>
<span class="k">while</span> <span class="kc">True</span><span class="p">:</span>
<span class="n">sayı</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">input</span><span class="p">(</span><span class="s2">"sayı (hesaplamak için q): "</span><span class="p">)</span>
<span class="k">if</span> <span class="n">sayı</span> <span class="o">==</span> <span class="s2">"q"</span><span class="p">:</span>
<span class="k">break</span>
<span class="n">kontrol</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="n">sayı</span><span class="p">)</span>
<span class="n">sonuç</span> <span class="o">*=</span> <span class="nb">int</span><span class="p">(</span><span class="n">sayı</span><span class="p">)</span>
<span class="k">if</span> <span class="nb">len</span><span class="p">(</span><span class="n">kontrol</span><span class="p">)</span> <span class="o"><</span> <span class="mi">2</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="s2">"Yeterli sayı girilmedi!"</span><span class="p">)</span>
<span class="k">else</span><span class="p">:</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">sonuç</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada önceki koda ilave olarak, <cite>kontrol</cite> adlı boş bir liste tanımladık. Bu
liste kullanıcının girdiği sayıları depolayacak. Bir önceki örnekte kullanıcının
girdiği sayıları hiçbir yerde depolamadık. Orada yaptığımız şey her döngüde
kullanıcı tarafından girilen sayıyı <cite>sonuç</cite> değişkeninin değeriyle çarpıp yine
<cite>sonuç</cite> değişkenine göndermekti. Dolayısıyla kullanıcı tarafından girilen
sayılar bir yerde tutulmadığı için kaybolup gidiyordu. Burada ise <cite>kontrol</cite> adlı
liste, kullanıcı tarafından girilen sayıları tuttuğu için, bu sayıları daha
sonra istediğimiz gibi kullanabilme imkanına kavuşuyoruz.</p>
<p>Ayrıca bu ikinci kodlarda <cite>kontrol</cite> değişkeninin boyutuna bakarak kullanıcının
<cite>2</cite>’den az sayı girip girmediğini denetliyoruz. Eğer <cite>kontrol</cite> listesinin
uzunluğu <cite>2</cite>’den azsa kullanıcı çarpma işlemi için yeterli sayı girmemiş
demektir. Böyle bir durumda çarpma işlemini yapmak yerine, kullanıcıya ‘Yeterli
sayı girilmedi!’ şeklinde bir uyarı mesajı gösteriyoruz.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodu listelerin en önemli metotlarından biridir. Hem kendi
yazdığınız, hem de başkalarının yazdığı programlarda <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu sıkça
göreceksiniz. Dolayısıyla listelerin hiçbir metodunu bilmeseniz bile
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu öğrenmelisiniz.</p>
</div>
<div class="section" id="extend">
<h3>extend()<a class="headerlink" href="#extend" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p><em>extend</em> kelimesi İngilizcede ‘genişletmek, yaymak’ gibi anlamlara gelir. İşte
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> adlı metot da kelime anlamına uygun olarak listeleri ‘genişletir’.</p>
<p>Şöyle bir düşündüğünüzde <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodunun <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metoduyla aynı işi
yaptığını zannedebilirsiniz. Ama aslında bu iki metot işleyiş olarak birbirinden
çok farklıdır.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu kullanarak yazdığımız şu koda dikkatlice bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">li1</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">]</span>
<span class="n">li2</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">11</span><span class="p">,</span> <span class="mi">12</span><span class="p">]</span>
<span class="n">li1</span><span class="o">.</span> <span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="n">li2</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">li1</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu anlatırken söylediğimiz gibi, bu metot bir listeye her
defasında sadece tek bir öğe eklenmesine izin verir. Yukarıda olduğu gibi, eğer
bu metodu kullanarak bir listeye yine bir liste eklemeye çalışırsanız,
eklediğiniz liste tek bir öğe olarak eklenecektir. Yani yukarıdaki kodlar size
şöyle bir çıktı verecektir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="p">[</span><span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">11</span><span class="p">,</span> <span class="mi">12</span><span class="p">]]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <cite>[10, 11, 12]</cite> listesi öteki listeye tek bir liste halinde
eklendi. İşte <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodu bu tür durumlarda işinize yarayabilir. Mesela
yukarıdaki örneği bir de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodunu kullanarak yazalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">li1</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">]</span>
<span class="n">li2</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">11</span><span class="p">,</span> <span class="mi">12</span><span class="p">]</span>
<span class="n">li1</span><span class="o">.</span> <span class="n">extend</span><span class="p">(</span><span class="n">li2</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">li1</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu defa şöyle bir çıktı alıyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">11</span><span class="p">,</span> <span class="mi">12</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodu tam da kelime anlamına uygun olarak listeyi
yeni öğelerle genişletti.</p>
<p>Hatırlarsanız <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu anlatırken şöyle bir örnek vermiştik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Windows"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"GNU/Linux"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mac OS X"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">platformlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"IPhone"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Android"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"S60"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">hepsi</span> <span class="o">=</span> <span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">+</span> <span class="n">platformlar</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">hepsi</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada <cite>+</cite> işlecini kullanarak <cite>işletim_sistemleri</cite> ve <cite>platformlar</cite> adlı
listeleri birleştirerek <cite>hepsi</cite> adlı tek bir liste elde ettik. Aynı etkiyi
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu kullanarak şu şekilde elde edebileceğimizi de söylemiştik
orada:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Windows"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"GNU/Linux"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mac OS X"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">platformlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"IPhone"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Android"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"S60"</span><span class="p">]</span>
<span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">platformlar</span><span class="p">:</span>
<span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="o">.</span><span class="n">append</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Esasında, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodunu kullanmaya kıyasla, burada <cite>+</cite> işlecini
kullanmak sanki daha pratikmiş gibi görünüyor. Bir de şuna bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">işletim_sistemleri</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Windows"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"GNU/Linux"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Mac OS X"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">platformlar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"IPhone"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Android"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"S60"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="o">.</span><span class="n">extend</span><span class="p">(</span><span class="n">platformlar</span><span class="p">)</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">işletim_sistemleri</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, bu örnekte <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodunu kullanmak <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code>
metodunu kullanmaya göre daha pratik ve makul. Çünkü bir listeye tek tek öğe
eklemek açısından <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> metodu daha uygundur, ama eğer yukarıda olduğu
gibi bir listeye başka bir liste ekleyeceksek <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metodunu kullanmayı
tercih edebiliriz.</p>
</div>
<div class="section" id="insert">
<h3>insert()<a class="headerlink" href="#insert" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Bildiğiniz gibi, <cite>+</cite> işleci, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">append()</span></code> ve <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">extend()</span></code> metotları öğeleri
listenin sonuna ekliyor. Peki biz bir öğeyi listenin sonuna değil de, liste
içinde başka bir konuma eklemek istersek ne yapacağız? İşte bunun için
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code> adlı başka bir metottan yararlanacağız.</p>
<p><em>insert</em> kelimesi ‘yerleştirmek, sokmak’ gibi anlamlara gelir. <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code>
metodu da bu anlama uygun olarak, öğeleri listenin istediğimiz bir konumuna
yerleştirir. Dikkatlice inceleyin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">insert</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"erik"</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">liste</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['erik', 'elma', 'armut', 'çilek']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code> metodu iki parametre alıyor. İlk parametre, öğenin
hangi konuma yerleştirileceğini, ikinci parametre ise yerleştirilecek öğenin ne
olduğunu gösteriyor. Yukarıdaki örnekte <cite>“erik”</cite> öğesini listenin <cite>0.</cite> konumuna,
yani listenin en başına yerleştiriyoruz.</p>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">ìnsert()</span></code> metodu özellikle dosya işlemlerinde işinize yarar. Diyelim ki
elimizde içeriği şöyle olan <cite>deneme.txt</cite> adlı bir dosya var:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">Ahmet</span> <span class="n">Özkoparan</span>
<span class="n">Mehmet</span> <span class="n">Veli</span>
<span class="n">Serdar</span> <span class="n">Güzel</span>
<span class="n">Zeynep</span> <span class="n">Güz</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bizim amacımız, ‘Ahmet Özkoparan’ satırından sonra ‘Ferhat Yaz’ diye bir satır
daha eklemek. Yani dosyamızı şu hale getirmek istiyoruz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">Ahmet</span> <span class="n">Özkoparan</span>
<span class="n">Ferhat</span> <span class="n">Yaz</span>
<span class="n">Mehmet</span> <span class="n">Veli</span>
<span class="n">Serdar</span> <span class="n">Güzel</span>
<span class="n">Zeynep</span> <span class="n">Güz</span>
</pre></div>
</div>
<p>Biz henüz Python’da dosya işlemlerinin nasıl yapılacağını öğrenmedik. Ama
hatırlarsanız bundan önceki bölümlerde birkaç yerde <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">open()</span></code> adlı bir
fonksiyondan bahsetmiş ve bu fonksiyonun dosya işlemlerinde kullanıldığını
söylemiştik. Mesela yukarıda bahsettiğimiz <cite>deneme.txt</cite> adlı dosyayı açmak için
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">open()</span></code> fonksiyonunu şu şekilde kullanabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">f</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">open</span><span class="p">(</span><span class="s2">"deneme.txt"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"r"</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada <cite>deneme.txt</cite> adlı dosyayı okuma modunda açmış olduk. Şimdi dosya
içeriğini okuyalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">içerik</span> <span class="o">=</span> <span class="n">f</span><span class="o">.</span><span class="n">readlines</span><span class="p">()</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu satır sayesinde dosya içeriğini bir liste halinde alabildik. Eğer yukarıdaki
kodlara şu eklemeyi yaparsanız, dosya içeriğini görebilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">içerik</span><span class="p">)</span>
<span class="p">[</span><span class="s1">'Ahmet Özkoparan</span><span class="se">\n</span><span class="s1">'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mehmet Veli</span><span class="se">\n</span><span class="s1">'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Serdar Güzel</span><span class="se">\n</span><span class="s1">'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Zeynep Güz</span><span class="se">\n</span><span class="s1">'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'</span><span class="se">\n</span><span class="s1">'</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, dosya içeriği basit bir listeden ibaret. Dolayısıyla listelerle
yapabildiğimiz her şeyi <cite>içerik</cite> adlı değişkenle de yapabiliriz. Yani bu listeye
öğe ekleyebilir, listeden öğe çıkarabilir ya da bu listeyi başka bir liste ile
birleştirebiliriz.</p>
<p>Dosya içeriğini bir liste olarak aldığımıza göre şimdi bu listeye <cite>“Ahmet
Özkoparan”</cite> öğesinden sonra <cite>“Ferhat Yaz”</cite> öğesini ekleyelim. Dikkatlice bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">içerik</span><span class="o">.</span><span class="n">insert</span><span class="p">(</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Ferhat Yaz</span><span class="se">\n</span><span class="s2">"</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Dediğimiz gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">f.readlines()</span></code> satırı bize dosya içeriğini bir liste olarak
verdi. Amacımız <cite>“Ahmet Özkoparan”</cite> öğesinden sonra <cite>“Ferhat Yaz”</cite> öğesini
eklemek. Bunun için, liste metotlarından biri olan <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code> metodunu
kullanarak listenin <cite>1.</cite> sırasına <cite>“Ferhat Yaz”</cite> öğesini ekledik. Burada
<cite>“Ferhat Yaz”</cite> öğesine <cite>n</cite> adlı satır başı karakterini de ilave ettiğimize
dikkat edin. Bu eklemeyi neden yaptığımızı anlamak için satır başı karakterini
çıkarmayı deneyebilirsiniz.</p>
<p><cite>içerik</cite> adlı değişkenin değerini istediğimiz biçime getirdiğimize göre bu
listeyi tekrar <cite>deneme.txt</cite> adlı dosyaya yazabiliriz. Ama bunun için öncelikle
<cite>deneme.txt</cite> adlı dosyayı yazma modunda açmamız gerekiyor. Python’da dosyalar ya
okuma ya da yazma modunda açılabilir. Okuma modunda açılan bir dosyaya
yazılamaz. O yüzden dosyamızı bir de yazma modunda açmamız gerekiyor:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">g</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">open</span><span class="p">(</span><span class="s2">"deneme.txt"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"w"</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">open()</span></code> fonksiyonunun ilk parametresi dosya adını gösterirken, ikinci
parametresi dosyanın hangi modda açılacağını gösteriyor. Biz burada <cite>deneme.txt</cite>
adlı dosyayı yazma modunda açtık. Buradaki <cite>“w”</cite> parametresi İngilizcede
‘yazmak’ anlamına gelen <em>write</em> kelimesinin ilk harfidir. Biraz önce ise
<cite>deneme.txt</cite> dosyasını <cite>“r”</cite>, yani okuma (<em>read</em>) modunda açmıştık.</p>
<p>Dosyamız artık üzerine yazmaya hazır. Dikkatlice bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">g</span><span class="o">.</span><span class="n">writelines</span><span class="p">(</span><span class="n">içerik</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Burada, biraz önce istediğimiz biçime getirdiğimiz <cite>içerik</cite> adlı listeyi doğrudan
dosyaya yazdık. Bu işlem için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">writelines()</span></code> adlı özel bir metottan
yararlandık. Bu metotları birkaç bölüm sonra ayrıntılı olarak inceleyeceğiz. Biz
şimdilik sadece sonuca odaklanalım.</p>
<p>Yapmamız gereken son işlem, açık dosyaları kapatmak olmalı:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">f</span><span class="o">.</span><span class="n">close</span><span class="p">()</span>
<span class="n">g</span><span class="o">.</span><span class="n">close</span><span class="p">()</span>
</pre></div>
</div>
<p>Şimdi kodlara topluca bir bakalım:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">f</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">open</span><span class="p">(</span><span class="s2">"deneme.txt"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"r"</span><span class="p">)</span>
<span class="n">içerik</span> <span class="o">=</span> <span class="n">f</span><span class="o">.</span><span class="n">readlines</span><span class="p">()</span>
<span class="n">içerik</span><span class="o">.</span><span class="n">insert</span><span class="p">(</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Ferhat Yaz</span><span class="se">\n</span><span class="s2">"</span><span class="p">)</span>
<span class="n">g</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">open</span><span class="p">(</span><span class="s2">"deneme.txt"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"w"</span><span class="p">)</span>
<span class="n">g</span><span class="o">.</span><span class="n">writelines</span><span class="p">(</span><span class="n">içerik</span><span class="p">)</span>
<span class="n">f</span><span class="o">.</span><span class="n">close</span><span class="p">()</span>
<span class="n">g</span><span class="o">.</span><span class="n">close</span><span class="p">()</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi yaptığımız işlem şu basamaklardan oluşuyor:</p>
<blockquote>
<div><ol class="arabic simple">
<li><p>Öncelikle dosyamızı okuma modunda açıyoruz (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">f</span> <span class="pre">=</span> <span class="pre">open("deneme.txt",</span> <span class="pre">"r")</span></code>)</p></li>
<li><p>Ardından dosya içeriğini bir liste olarak alıyoruz (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">içerik</span> <span class="pre">=</span> <span class="pre">f.readlines()</span></code>)</p></li>
<li><p>Aldığımız bu listenin <cite>2.</cite> sırasına <cite>“Ferhat Yaz”</cite> öğesini ekliyoruz
(<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">içerik.insert(1,</span> <span class="pre">"Ferhat</span> <span class="pre">Yaz\n")</span></code>)</p></li>
<li><p>Listeyi istediğimiz şekle getirdikten sonra bu defa dosyamızı yazma
modunda açıyoruz (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">g</span> <span class="pre">=</span> <span class="pre">open("deneme.txt",</span> <span class="pre">"w")</span></code>)</p></li>
<li><p>Biraz önce düzenlediğimiz listeyi dosyaya yazıyoruz (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">g.writelines(içerik)</span></code>)</p></li>
<li><p>Son olarak da, hem yaptığımız değişikliklerin etkin hale gelebilmesi
hem de işletim sisteminin programımıza tahsis ettiği kaynakların serbest
kalması için dosyalarımızı kapatıyoruz (<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">f.close()</span></code> ve <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">g.close()</span></code>)</p></li>
</ol>
</div></blockquote>
<p>Burada <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code> metodunun bize nasıl kolaylık sağladığına dikkat edin.
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">insert()</span></code> metodu da listelerin önemli metotlarından biridir ve dediğimiz
gibi, özellikle dosyaları manipüle ederken epey işimize yarar.</p>
</div>
<div class="section" id="remove">
<h3>remove()<a class="headerlink" href="#remove" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Bu metot listeden öğe silmemizi sağlar. Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">remove</span><span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span>
<span class="go">['armut', 'çilek']</span>
</pre></div>
</div>
</div>
<div class="section" id="reverse">
<h3>reverse()<a class="headerlink" href="#reverse" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Daha önce verdiğimiz örneklerde, liste öğelerini ters çevirmek için dilimleme
yöntemini kullanabileceğimizi öğrenmiştik:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"kiraz"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">meyveler</span><span class="p">[::</span><span class="o">-</span><span class="mi">1</span><span class="p">]</span>
<span class="go">['kiraz', 'çilek', 'armut', 'elma']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Eğer istersek, bu iş için, karakter dizilerini incelerken öğrendiğimiz
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">reversed()</span></code> fonksiyonunu da kullanabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">reversed</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu komut bize şu çıktıyı verir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="o"><</span><span class="n">list_reverseiterator</span> <span class="nb">object</span> <span class="n">at</span> <span class="mh">0x00DC9810</span><span class="o">></span>
</pre></div>
</div>
<p>Demek ki <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">reversed()</span></code> fonksiyonunu bir liste üzerine uyguladığımızda
‘list_reverseiterator’ adı verilen bir nesne elde ediyoruz. Bu nesnenin
içeriğini görmek için birkaç farklı yöntemden yararlanabiliriz. Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="o">*</span><span class="nb">reversed</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">))</span>
<span class="go">kiraz çilek armut elma</span>
</pre></div>
</div>
<p>… veya:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="nb">reversed</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">)))</span>
<span class="go">['kiraz', 'çilek', 'armut', 'elma']</span>
</pre></div>
</div>
<p>… ya da:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="k">for</span> <span class="n">i</span> <span class="ow">in</span> <span class="nb">reversed</span><span class="p">(</span><span class="n">meyveler</span><span class="p">):</span>
<span class="gp">... </span> <span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">i</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">...</span>
<span class="go">kiraz</span>
<span class="go">çilek</span>
<span class="go">armut</span>
<span class="go">elma</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, Python’da bir listeyi ters çevirmenin pek çok yöntemi var.
Dilerseniz şimdi bu yöntemlere bir tane daha ekleyelim.</p>
<p>Python’da listelerin öğelerini ters çevirmek için yukarıdaki yöntemlere ek
olarak listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">reverse()</span></code> metodunu da kullanabilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">reverse</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span>
<span class="go">['çilek', 'armut', 'elma']</span>
</pre></div>
</div>
<p>İhtiyacınız olan çıktının türüne ve şekline göre yukarıdaki yöntemlerden
herhangi birini tercih edebilirsiniz.</p>
</div>
<div class="section" id="pop">
<h3>pop()<a class="headerlink" href="#pop" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Tıpkı <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">remove()</span></code> metodu gibi, bu metot da bir listeden öğe silmemizi sağlar:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">pop</span><span class="p">()</span>
</pre></div>
</div>
<p>Ancak bu metot, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">remove()</span></code> metodundan biraz farklı davranır. <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">pop()</span></code>
metodunu kullanarak bir liste öğesini sildiğimizde, silinen öğe ekrana
basılacaktır. Bu metot parametresiz olarak kullanıldığında listenin son öğesini
listeden atar. Alternatif olarak, bu metodu bir parametre ile birlikte de
kullanabilirsiniz. Örneğin:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">pop</span><span class="p">(</span><span class="mi">0</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu komut listenin <cite>0.</cite> öğesini listeden atar ve atılan öğeyi ekrana basar.</p>
</div>
<div class="section" id="sort">
<h3>sort()<a class="headerlink" href="#sort" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Yine listelerin önemli bir metodu ile karşı karşıyayız. <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> adlı bu
önemli metot bir listenin öğelerini belli bir ölçüte göre sıraya dizmemizi
sağlar. Basit bir örnek verelim. Diyelim ki elimizde şöyle bir liste var:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">üyeler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s1">'Ahmet'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mehmet'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Ceylan'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Seyhan'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mahmut'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Zeynep'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'Abdullah'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Kadir'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Kemal'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Kamil'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Selin'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Senem'</span><span class="p">,</span>
<span class="s1">'Sinem'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Tayfun'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Tuna'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Tolga'</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listedeki isimleri mesela alfabe sırasına dizmek için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodunu
kullanabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">üyeler</span><span class="o">.</span><span class="n">sort</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">üyeler</span><span class="p">)</span>
<span class="go">['Abdullah', 'Ahmet', 'Ceylan', 'Kadir', 'Kamil', 'Kemal', 'Mahmut',</span>
<span class="go"> 'Mehmet', 'Selin', 'Senem', 'Seyhan', 'Sinem', 'Tayfun', 'Tolga',</span>
<span class="go"> 'Tuna', 'Zeynep']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu metot elbette yalnızca harfleri alfabe sırasına dizmek için değil sayıları
sıralamak için de kullanılabilir:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">sayılar</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">0</span><span class="p">,</span> <span class="o">-</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">4</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">6</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">sayılar</span><span class="o">.</span><span class="n">sort</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">sayılar</span><span class="p">)</span>
<span class="go">[-1, 0, 1, 3, 4, 6, 10]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodu öğeleri artan sıralamaya tabi tutuyor. Yani
öğeler ‘a, b, c’ veya 1, 2, 3 şeklinde sıralanıyor. Bunun tersini yapmak da
mümkündür. Yani istersek Python’ın sıralama işlemini ‘c, b, a’ şeklinde
yapmasını da sağlayabiliriz. Bunun için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodunun <cite>reverse</cite>
parametresini kullanacağız:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">üyeler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s1">'Ahmet'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mehmet'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Ceylan'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Seyhan'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Mahmut'</span><span class="p">,</span> <span class="s1">'Zeynep'</span><span class="p">,</span>
<span class="go"> 'Abdullah', 'Kadir', 'Kemal', 'Kamil', 'Selin', 'Senem',</span>
<span class="go"> 'Sinem', 'Tayfun', 'Tuna', 'Tolga']</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">üyeler</span><span class="o">.</span><span class="n">sort</span><span class="p">(</span><span class="n">reverse</span><span class="o">=</span><span class="kc">True</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodunun <cite>reverse</cite> adlı bir parametresine verdiğimiz
<cite>True</cite> değeri sayesinde liste öğelerini ters sıraladık. Bu parametrenin
öntanımlı değeri <cite>False</cite>’tur. Yani <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodu öntanımlı olarak öğeleri
artıra artıra sıralar. Öğeleri azalta azalta sıralamak için <cite>reverse</cite>
parametresinin <cite>False</cite> olan öntanımlı değerini <cite>True</cite> yapmamız yeterli
olacaktır.</p>
<p>Gelin isterseniz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodunu kullanarak bir örnek daha verelim. Elimizde
şöyle bir liste olsun:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"Ahmet"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Işık"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"İsmail"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Çiğdem"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Can"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"Şule"</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listedeki isimleri alfabe sırasına dizelim:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span><span class="o">.</span><span class="n">sort</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">isimler</span>
<span class="go">['Ahmet', 'Can', 'Işık', 'Çiğdem', 'İsmail', 'Şule']</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, çıktı pek beklediğimiz gibi değil. Tıpkı karakter dizilerini
anlatırken öğrendiğimiz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sorted()</span></code> fonksiyonunda olduğu gibi, listelerin
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodu da Türkçe karakterleri düzgün sıralayamaz. Eğer Türkçe
karakterleri sıralamamız gereken bir program yazıyorsak bizim <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code>
metodunun işleyişine müdahale etmemiz gerekir. Temel olarak, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sorted()</span></code>
fonksiyonunu anlatırken söylediklerimiz burada da geçerlidir. Orada
bahsettiğimiz <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">locale</span></code> modülü burada da çoğu durumda işimizi halletmemizi
sağlar. Ama <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sorted()</span></code> fonksiyonunu anlatırken de söylediğimiz gibi,
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">locale</span></code> modülü burada da ‘i’ ve ‘ı’ harflerini düzgün sıralayamaz. Türkçe
harflerin tamamını düzgün sıralayabilmek için şöyle bir kod yazabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="n">harfler</span> <span class="o">=</span> <span class="s2">"abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz"</span>
<span class="n">çevrim</span> <span class="o">=</span> <span class="p">{</span><span class="n">harf</span><span class="p">:</span> <span class="n">harfler</span><span class="o">.</span><span class="n">index</span><span class="p">(</span><span class="n">harf</span><span class="p">)</span> <span class="k">for</span> <span class="n">harf</span> <span class="ow">in</span> <span class="n">harfler</span><span class="p">}</span>
<span class="n">isimler</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"ahmet"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"ışık"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"ismail"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çiğdem"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"can"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"şule"</span><span class="p">]</span>
<span class="n">isimler</span><span class="o">.</span><span class="n">sort</span><span class="p">(</span><span class="n">key</span><span class="o">=</span><span class="k">lambda</span> <span class="n">x</span><span class="p">:</span> <span class="n">çevrim</span><span class="o">.</span><span class="n">get</span><span class="p">(</span><span class="n">x</span><span class="p">[</span><span class="mi">0</span><span class="p">]))</span>
<span class="nb">print</span><span class="p">(</span><span class="n">isimler</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu kodların bir kısmını anlayabiliyor, bir kısmını ise anlayamıyor
olabilirsiniz. Çünkü burada henüz işlemediğimiz konular var. Zamanı geldiğinde
bu kodların tamamını anlayabilecek duruma geleceksiniz. Siz şimdilik sadece bu
kodlardan ne çıkarabildiğinize bakın yeter. Zaten bizim buradaki amacımız,
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">sort()</span></code> metodunun Türkçe harfleri de düzgün bir şekilde sıralayabileceğini
göstermekten ibarettir.</p>
<p>Bu arada ufak bir uyarı yapmadan geçmeyelim: Yukarıdaki kodlar da esasında
Türkçe kelimeleri tam anlamıyla düzgün bir şekilde sıralamak için yeterli değil.
‘Gömülü Fonksiyonlar’ konusunu incelerken, yeri geldiğinde bu konuya tekrar
değinip, Türkçe kelimelerin nasıl doğru, tam ve eksiksiz bir biçimde
sıralanacağını da tüm ayrıntılarıyla inceleyeceğiz.</p>
</div>
<div class="section" id="index">
<h3>index()<a class="headerlink" href="#index" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Karakter dizileri konusunu anlatırken bu veri tipinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> adlı bir
metodu olduğundan söz etmiştik hatırlarsanız. İşte liste veri tipinin de
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> adında ve karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metoduyla aynı işi yapan
bir metodu bulunur. Bu metot bir liste öğesinin liste içindeki konumunu söyler
bize:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">index</span><span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">0</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metoduyla ilgili söylediğimiz her şey
listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metodu için de geçerlidir.</p>
</div>
<div class="section" id="count">
<h3>count()<a class="headerlink" href="#count" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Karakter dizileri ile listelerin ortak metotlarından biri de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code>
metodudur. Tıpkı karakter dizilerinde olduğu gibi, listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metodu
da bir öğenin o veri tipi içinde kaç kez geçtiğini söyler:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">count</span><span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">2</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metoduyla ilgili söylediğimiz her şey
listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metodu için de geçerlidir.</p>
</div>
<div class="section" id="copy">
<h3>copy()<a class="headerlink" href="#copy" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Hatırlarsanız, geçen bölümde, listeleri, birbirlerini etkilemeyecek şekilde
kopyalamak için şu iki yöntemi kullanmıştık:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste1</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="s2">"ahmet"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"mehmet"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"özlem"</span><span class="p">]</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste2</span> <span class="o">=</span> <span class="n">liste1</span><span class="p">[:]</span>
</pre></div>
</div>
<p>ve:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste2</span> <span class="o">=</span> <span class="nb">list</span><span class="p">(</span><span class="n">liste1</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>İşte aynı iş için yukarıdakilere ek olarak <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">copy()</span></code> adlı bir metottan da
yararlanabiliriz. Dikkatlice bakın:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste2</span> <span class="o">=</span> <span class="n">liste1</span><span class="o">.</span><span class="n">copy</span><span class="p">()</span>
</pre></div>
</div>
<p>Hangi yöntemi seçeceğiniz size kalmış…</p>
</div>
<div class="section" id="clear">
<h3>clear()<a class="headerlink" href="#clear" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Listelerle ilgili olarak ele alacağımız son metodun adı <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">clear()</span></code>. Bu metodun
görevi bir listenin içeriğini silmektir.</p>
<p>Diyelim ki elimizde şöyle bir liste var:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span> <span class="o">=</span> <span class="p">[</span><span class="mi">1</span><span class="p">,</span> <span class="mi">2</span><span class="p">,</span> <span class="mi">3</span><span class="p">,</span> <span class="mi">5</span><span class="p">,</span> <span class="mi">10</span><span class="p">,</span> <span class="mi">20</span><span class="p">,</span> <span class="mi">30</span><span class="p">,</span> <span class="mi">45</span><span class="p">]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu listenin içini boşaltmak için <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">clear()</span></code> metodunu kullanabiliriz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span><span class="o">.</span><span class="n">clear</span><span class="p">()</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">liste</span>
<span class="go">[]</span>
</pre></div>
</div>
<p>Bu metodun <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">del</span></code> sözcüğünden farklı olduğunu dikkat edin. <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">clear()</span></code> metodu
listenin içeriğini boşaltırken, <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">del</span></code> sözcüğü listeyi olduğu gibi ortadan
kaldırır.</p>
</div>
</div>
<div class="section" id="demetlerin-metotlari">
<h2>Demetlerin Metotları<a class="headerlink" href="#demetlerin-metotlari" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h2>
<p>Listelerin metotlarını incelediğimize göre, artık demetlerin metotlarına
bakabiliriz.</p>
<p>Geçen bölümde de söylediğimiz gibi, listeler ve demetler birbirine benzer.
Aralarındaki en önemli fark, listelerin değiştirilebilir bir veri tipi iken,
demetlerin değiştirilemez bir veri tipi olmasıdır. Elbette bu fark, iki veri
tipinin metotlarında da kendini gösterir. Demetler üzerinde değişiklik
yapamadığımız için, bu veri tipi değişiklik yapmaya yarayan metotlara sahip
değildir.</p>
<p>Demetlerin hangi metotları olduğunu şu komutla görebilirsiniz:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="nb">dir</span><span class="p">(</span><span class="nb">tuple</span><span class="p">)</span>
</pre></div>
</div>
<p>Gördüğünüz gibi, bu veri tipinin bizi ilgilendiren iki metodu var:</p>
<ol class="arabic simple">
<li><p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code></p></li>
<li><p><code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code></p></li>
</ol>
<div class="section" id="id1">
<h3>index()<a class="headerlink" href="#id1" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Listeler ve karakter dizileri konusunu anlatırken bu veri tiplerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code>
adlı bir metodu olduğundan söz etmiştik hatırlarsanız. İşte demet veri tipinin
de <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> adında ve listelerle karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metoduyla
aynı işi yapan bir metodu bulunur. Bu metot bir demet öğesinin demet içindeki
konumunu söyler bize:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">demet</span> <span class="o">=</span> <span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">demet</span><span class="o">.</span><span class="n">index</span><span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">0</span>
</pre></div>
</div>
<p>Listelerin ve karakter dizilerinin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metoduyla ilgili söylediğimiz her
şey demetlerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">index()</span></code> metodu için de geçerlidir.</p>
</div>
<div class="section" id="id2">
<h3>count()<a class="headerlink" href="#id2" title="Bu başlık için kalıcı bağlantı">¶</a></h3>
<p>Karakter dizileri, listeler ve demetlerin ortak metotlarından biri de
<code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metodudur. Tıpkı karakter dizileri ve listelerde olduğu gibi,
demetlerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metodu da bir öğenin o veri tipi içinde kaç kez geçtiğini
söyler:</p>
<div class="highlight-py3 notranslate"><div class="highlight"><pre><span></span><span class="gp">>>> </span><span class="n">demet</span> <span class="o">=</span> <span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"armut"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"elma"</span><span class="p">,</span> <span class="s2">"çilek"</span><span class="p">)</span>
<span class="gp">>>> </span><span class="n">demet</span><span class="o">.</span><span class="n">count</span><span class="p">(</span><span class="s2">"elma"</span><span class="p">)</span>
<span class="go">2</span>
</pre></div>
</div>
<p>Karakter dizilerinin ve listelerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metoduyla ilgili söylediğimiz her
şeydemetlerin <code class="docutils literal notranslate"><span class="pre">count()</span></code> metodu için de geçerlidir.</p>
</div>
</div>
</div>
<div class='glyph'><a href='https://yazbel.com'>♣</a></div>
<div class='extrarelbar'>
<div class="related" role="navigation" aria-label="related navigation">
<h3>Gezinti</h3>
<ul>
<li class="right" style="margin-right: 10px">
<a href="sayma_sistemleri.html" title="Sayma Sistemleri"
>sonraki</a></li>
<li class="right" >
<a href="listeler_ve_demetler.html" title="Listeler ve Demetler"
>önceki</a> |</li>
<li class="nav-item nav-item-0"><a href=".">⌂</a></li>
<li class="nav-item nav-item-this"><a href="">Listelerin ve Demetlerin Metotları</a></li>
</ul>
</div> </div>
<div class='addcomment'>Yorumlar</div>
<div class='how-to-use'>
<h3>Önemli Not</h3>
Eğer yazdığınız yorum içinde kod kullanacaksanız, kodlarınızı
<span class='tag'><pre><code></span> etiketleri içine alın. Örneğin:
<pre>
<span class='tag'><pre><code class="python"></span>
<span class='keyword'>print</span>(<span class='string'>"Merhaba Dünya!"</span>)
<span class='tag'></code></pre></span>
</pre>
</div>
<div id="disqus_thread"></div>
<script type="text/javascript">
/* * * CONFIGURATION VARIABLES * * */
var disqus_shortname = 'istihza';
/* * * DON'T EDIT BELOW THIS LINE * * */
(function() {
var dsq = document.createElement('script'); dsq.type = 'text/javascript'; dsq.async = true;
dsq.src = '//' + disqus_shortname + '.disqus.com/embed.js';
(document.getElementsByTagName('head')[0] || document.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(dsq);
})();
</script>
<noscript>Please enable JavaScript to view the <a href="https://disqus.com/?ref_noscript" rel="nofollow">comments powered by Disqus.</a></noscript>
<script type="text/javascript" src="//s7.addthis.com/js/300/addthis_widget.js#pubid=ra-4eca48eb2d83faf9" async="async"></script>
<div class="clearer"></div>
</div>
</div>
<div class="clearer"></div>
</div>
<div class="related" role="navigation" aria-label="related navigation">
<h3>Gezinti</h3>
<ul>
<li class="right" style="margin-right: 10px">
<a href="sayma_sistemleri.html" title="Sayma Sistemleri"
>sonraki</a></li>
<li class="right" >
<a href="listeler_ve_demetler.html" title="Listeler ve Demetler"
>önceki</a> |</li>
<li class="nav-item nav-item-0"><a href=".">⌂</a></li>
<li class="nav-item nav-item-this"><a href="">Listelerin ve Demetlerin Metotları</a></li>
</ul>
</div>
<div class="footer">
© Copyright 2007-2020, Fırat Özgül | <a href="https://yazbel.com">yazbel.com</a>.
Son güncelleme: 08.08.2020.
<a href="http://sphinx-doc.org/">Sphinx</a> 3.2.0 kullanılarak oluşturuldu.
<br>
<br>
<a rel="license" href="http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/"><img
alt="Creative Commons License" style="border-width:0"
src="https://i.creativecommons.org/l/by-nc-sa/3.0/88x31.png" /></a><br />
<br>
</div>
<!-- Start of StatCounter Code for Default Guide -->
<script type="text/javascript">
var sc_project=10396326;
var sc_invisible=1;
var sc_security="fb5cd679";
var scJsHost = (("https:" == document.location.protocol) ?
"https://secure." : "http://www.");
document.write("<sc"+"ript type='text/javascript' src='" +
scJsHost+
"statcounter.com/counter/counter.js'></"+"script>");
</script>
<noscript><div class="statcounter"><a title="hit counter"
href="http://statcounter.com/" target="_blank"><img
class="statcounter"
src="http://c.statcounter.com/10396326/0/fb5cd679/1/"
alt="hit counter"></a></div></noscript>
<!-- End of StatCounter Code for Default Guide -->
</body>
</html>