forked from nomeata/mitschriebwiki
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathAna1.tex
3420 lines (2697 loc) · 206 KB
/
Ana1.tex
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
\documentclass[a4paper,twoside,DIV15,BCOR12mm]{scrbook}
\usepackage{ana}
\usepackage{tikz}
\usepackage{wrapfig}
\lecturer{Dr. C. Schmoeger}
\semester{Wintersemester 04/05}
\scriptstate{complete}
\pdfinfo{
/Author (Die Mitarbeiter von http://mitschriebwiki.nomeata.de/)
/Title (Analysis I)
/Subject (Analysis I)
/Keywords (Analysis)
}
\author{Die Mitarbeiter von \url{http://mitschriebwiki.nomeata.de/}}
\title{Analysis I}
\makeindex
\begin{document}
\maketitle
\renewcommand{\thechapter}{\Roman{chapter}}
%\chapter{Inhaltsverzeichnis}
\addcontentsline{toc}{chapter}{Inhaltsverzeichnis}
\tableofcontents
\chapter{Vorwort}
\section{Über dieses Skriptum}
Dies ist ein erweiterter Mitschrieb der Vorlesung \glqq Analysis I\grqq\ von Herrn Schmoeger im
Wintersemester 04/05 an der Universität Karlsruhe (TH). Die Mitschriebe der Vorlesung werden mit
ausdrücklicher Genehmigung von Herrn Schmoeger hier veröffentlicht, Herr Schmoeger ist für den
Inhalt nicht verantwortlich.
\section{Wer}
Gestartet wurde das Projekt von Joachim Breitner. Beteiligt am Mitschrieb sind ausser Joachim
noch Manuel Holtgrewe, Wenzel Jakob, Pascal Maillard und Jonathan Picht.
\section{Wo}
Alle Kapitel inklusive \LaTeX-Quellen können unter \url{http://mitschriebwiki.nomeata.de} abgerufen werden.
Dort ist ein \emph{Wiki} eingerichtet und von Joachim Breitner um die \LaTeX-Funktionen erweitert.
Das heißt, jeder kann Fehler nachbessern und sich an der Entwicklung
beteiligen. Auf Wunsch ist auch ein Zugang über \emph{Subversion} möglich.
\chapter{Eingeführte Begriffe}
\section{Mengen}
Durchschnitt, Vereinigung, Differenz, Leere Menge: $\emptyset$, $M\subseteq N$, $M\subset N$, $a \in M$, $a\notin M$
\section{Funktionen}
$M$,$N$ Mengen, $M,N \ne \emptyset$; $f:\, M\rightarrow N$
\section{Logik}
\begin{itemize}
\item $\Rightarrow$ Implikation
\item $\Leftrightarrow$ Äquivalenz
\item $:=$ per Definition gleich
\item $:\Leftrightarrow$ per Definiton äquivalent
\item $\forall$ Abkürzung für \glqq für jedes\grqq, \glqq für alle\grqq
\item $\exists$ Abkürzung für \glqq es gibt\grqq, \glqq es existiert\grqq
\end{itemize}
\renewcommand{\thechapter}{\arabic{chapter}}
\renewcommand{\chaptername}{§}
\setcounter{chapter}{0}
\chapter{Reelle Zahlen}
Die \begriff{Reellen Zahlen} sind eine Erfindung des menschlichen Geistes, sie haben von Natur aus keine Eigenschaften. Wie Schachfiguren haben sie nur eine Bedeutung im Rahmen der Regeln. Diese Regeln heißen hier Axiome, das sind Forderungen, die wir an etwas stellen, und aus denen wir dann weitere Erkenntnisse erlangen.
Die Grundmenge der Analysis ist $\MdR$, die Menge der reellen Zahlen: Diese Menge führen wir axiomatisch ein, durch die folgenden 15 Axiome.
In $\MdR$ sind zwei Verknüpfungen \glqq +\grqq und \glqq $\cdot$\grqq gegeben, die jedem Paar $a,b \in \MdR$ genau ein $ a+b \in \MdR$ und genau ein $ ab := a \cdot b \in \MdR$ zuordnen.
\indexlabel{Körperaxiome}\begin{axiom}[K"orperaxiome]
\begin{liste}
\item[(A1)] $a+(b+c) = (a+b)+c \ \forall a,b,c \in \MdR$
\item[(A2)] $a(bc) = (ab)c \ \forall a,b,c \in \MdR$
\item[(A3)] $a+b = b+a \ \forall a,b \in \MdR$
\item[(A4)] $ab = ba \ \forall a,b \in \MdR$
\item[(A5)] $\exists 0 \in \MdR: a + 0 = a \ \forall a \in \MdR$
\item[(A6)] $\exists 1 \in \MdR\setminus\{0\}: a \cdot 1 = a \ \forall a \in \MdR$
\item[(A7)] $\forall a \in \MdR\ \exists -a \in \MdR: a + (-a) = 0 $
\item[(A8)] $\forall a \in \MdR \setminus \{0\}\ \exists a^{-1} \in \MdR: a a^{-1} = 1 $
\item[(A9)] $a(b+c) = ab + ac \ \forall a,b,c \in \MdR$
\end{liste}
\end{axiom}
Dabei nennt man \textbf{A1} und \textbf{A2} \begriff{Assoziativgesetze}, \textbf{A3} und \textbf{A4} \begriff{Kommutativgesetze} und \textbf{A9} \begriff{Distributivgesetz},
Alle Regeln der Grundrechenarten lassen sich aus \textbf{(A1)} bis \textbf{(A9)} herleiten. Diese Regeln seien von nun an bekannt.
\begin{beispiele}
\item \textbf{Behauptung:} Es gibt genau ein $0 \in \MdR$ mit $a+0 = a \ \forall a\in \MdR$.
\textbf{Beweis:} Die Existenz folgt direkt aus \textbf{(A5)}. Der Beweis der Eindeutigkeit: Es sei $\tilde 0 \in \MdR$ mit $a+\tilde 0 = a \ \forall a \in \MdR$. Daraus folgt $0 + \tilde 0 = 0 \Rightarrow 0 = 0 + \tilde 0 = \tilde 0 + 0 = \tilde 0$, also $0 = \tilde 0$. \textit{(Aufgabe: Beweise die Eindeutigkeit von 1, $-a$, ...)}
\item \textbf{Behauptung:} $a \cdot 0 = 0 \ \forall a \in \MdR$
\textbf{Beweis:} Sei $a\in\MdR$ und $b := a \cdot 0$. Dann $b = a(0+0) = a \cdot 0 + a \cdot 0 = b$. Aus \textbf{(A7)} folgt dann $0 = b + (-b) = (b+b)+(-b) = b + (b+ (-b)) = b + 0 =b$.
\item
\textbf{Behauptung:} Aus $ab= 0$ folgt $a = 0$ oder $b=0$. \textit{Beweis zur Übung}
\end{beispiele}
\begin{schreibweisen}
Für $a,b \in\MdR: a - b := a+ (-b)$; ist $b \neq 0: \frac{a}{b} := ab^{-1}$.
\end{schreibweisen}
\indexlabel{Anordnungsaxiome}\begin{axiom}[Anordnungsaxiome]
In \MdR\ ist eine Relation \glqq$\le$\grqq\ gegeben. Es sollen gelten:
\begin{liste}
\item[(A10)] für $a,b\in\MdR$ gilt $a\le b$ oder $b \le a$.
\item[(A11)] aus $a \le b$ und $b \le a $ folgt $a = b$.
\item[(A12)] aus $a \le b$ und $b \le c $ folgt $a \le c$.
\item[(A13)] aus $a \le b$ und $c \in \MdR$ folgt $a+c \le b+c$.
\item[(A14)] aus $a \le b$ und $0 \le c$ folgt $ac \le bc$.
\end{liste}
\end{axiom}
\textbf{Alle} Regeln für Ungleichungen lassen sich aus \textbf{(A1)} bis \textbf{(A14)} herleiten. Diese Regeln seinen von nun an bekannt.
\begin{schreibweisen}
\begin{liste}
\item $a < b :\Leftrightarrow a \le b $ und $a \ne b$
\item $a > b :\Leftrightarrow b < a$
\item $a \ge b :\Leftrightarrow b \le a$
\end{liste}
\end{schreibweisen}
\begin{definition}[Betrag]
Für $a \in \MdR$ heißt $ |a| :=
\begin{cases}
a & \mbox{falls } a \ge 0 \\
-a & \mbox{falls } a < 0
\end{cases} $.
$|a|$ wird der \begriff{Betrag} von a genannt und entspricht dem \glqq Abstand\grqq\ von $a$ und $0$. $|a-b|$ entspricht dem \glqq Abstand\grqq\ von $a$ und $b$.
\end{definition}
\indexlabel{Betragssätze}\begin{satz}[Betragssätze]
\begin{liste}
\item $|a| \ge 0 \ \forall a \in \MdR; |a|= 0 \Leftrightarrow a = 0$
\item $|a-b| = |b-a| \ \forall a,b \in \MdR$
\item $|ab| = |a| \cdot |b| \ \forall a,b, \in \MdR$
\item $\pm a \le |a|$
\item $|a+b| \le |a|+|b| \ \forall a,b \in \MdR$
\item $||a| - |b|| \le |a - b| \ \forall a,b \in \MdR$
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\setcounter{enumi}{4}
\item Fall 1: $a+b \ge 0 \Leftrightarrow |a+b| = a+b \le |a| + |b|$ \\
Fall 2: $a+b < 0 \Leftrightarrow |a+b| = -(a+b) = - a + (-b) \le |a| + |b|$ \\
\item $|a| = |(a-b) + b| \le |a-b| + |b| \Rightarrow |a| - |b| \le |a-b|$, analog $|b|-|a| \le |b-a| = |a-b|$.
\end{beweise}
\indexlabel{Intervall}\begin{definition}[Intervall]
Seien $a,b \in \MdR$, $a<b$:
\begin{liste}
\item $(a,b) := \{ x \in \MdR: a < x < b\} $: \begriff{offenes Intervall}
\item $[a,b] := \{ x \in \MdR: a \le x \le b\} $: \begriff{abgeschlossenes Intervall}
\item $(a,b] := \{ x \in \MdR: a < x \le b\} $: \begriff{halboffenes Intervall}
\item $[a, \infty) := \{ x \in \MdR: a \le x \}$
\end{liste}
Entsprechend: $[a,b), (-\infty, a], (a, \infty), (-\infty, a), (-\infty, \infty) := \MdR$.
\end{definition}
\begin{definition}[Beschränkte Menge]
Es sei $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$. $M$ heißt nach oben (\textit{unten}) beschränkt genau dann, wenn es ein $\gamma \in \MdR$, so dass alle $x \in M$ kleiner gleich \alt{größer gleich} $\gamma$ sind. In diesem Fall heißt $\gamma$ \begriff{obere Schranke} (OS) \alt{\begriff{untere Schranke} (US)} von $M$.
Ist $\gamma$ eine OS \alt{US} von $M$ und gilt $\gamma \le \tilde\gamma$ ($\gamma \ge \tilde\gamma$) für jede weitere OS \alt{US} $\tilde\gamma$ von $M$, so heißt $\gamma$ das \begriff{Supremum} \alt{\begriff{Infimum}} von $M$ und man schreibt $\gamma = \sup{M}$ \alt{$\gamma = \inf{M}$}.
Ist $\gamma = \sup{M} \in M$ ($\gamma = \inf{M} \in M$), so heißt $\gamma$ das \begriff{Maximum} \alt{\begriff{Minimum}} von $M$: $\gamma = \max{M}$ \alt{$\gamma = \min{M}$}.
\end{definition}
\begin{beispiele}
\item aus $M = (1,2)$ folgt: $2 = \sup{M}$, $M$ hat kein Maximum
\item aus $M = (1,2]$ folgt: $2 = \sup{M} = \max{M}$
\item aus $M = [3,\infty)$ folgt: $M$ ist nicht nach oben beschränkt, $3 = \inf{M}$
\end{beispiele}
\indexlabel{Vollständigkeitsaxiom}\begin{axiom}[Vollst"andigkeitsaxiom]
\begin{description}
\item[(A15)] Ist $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$ und ist $M$ nach oben beschränkt, so existiert $\sup{M}$.
\end{description}
\end{axiom}
\textbf{Anmerkung:} $M = \{x\in\MdQ: x > 0, x^2 < 2\}$ hat kein Supremum in $\MdQ$, also sind die rationalen Zahlen keine Menge, die unsere Anforderungen an die reellen Zahlen erfüllt.
\begin{satz}[Vollständigkeit von \MdR\ bezüglich dem Infimum]
Sei $ \emptyset \ne M \subseteq \MdR$ und sei $M$ nach unten beschränkt, dann existiert $\inf{M}$
\end{satz}
\begin{beweis} Sei $\tilde M := \{ -x : x\in M\}$. Sei $\gamma$ eine untere Schranke von $M$. d.h. $\gamma \le x \ \forall x \in M \folgt -x \le -\gamma \ \forall x \in M \folgt \tilde M $ ist nach oben beschränkt, $-\gamma$ ist eine obere Schranke von $\tilde M$. \textbf{(A15)} $\folgt \exists s := \sup{\tilde M} \folgt s \le - \gamma$. $-x \le s \ \forall x \in M \folgt -s \le x \ \forall x \in M \folgt -s $ ist eine untere Schranke von $M$. Aus $s \le -\gamma \folgt \gamma \le -s$, daher ist $-s = \inf{M}$.
\end{beweis}
\begin{satz}[Existenz des Supremum]
Sei $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$, $M$ sei nach oben beschränkt, $\gamma$ sei eine obere Schranke von $M$.
\[ \gamma = \sup{M} \equizu \ \forall\varepsilon > 0 \ \exists x \in M: x > \gamma - \varepsilon \]
\end{satz}
\begin{beweis} \glqq$\folgt$\grqq: Sei $\gamma = \sup{M}$ und $\varepsilon > 0 \folgt \gamma - \varepsilon$ ist keine obere Schranke von $M \folgt \ \exists x\in M: x > \gamma - \varepsilon$. \\
\glqq$\Leftarrow$\grqq: \textbf{(A15)} $\folgt \ \exists s = \sup{M}$. Annahme: $\gamma \ne s \folgt s < \gamma \folgt \varepsilon = \gamma - s > 0$. Laut Vorausetzung gilt: $\exists x \in M: x > \gamma - \varepsilon = \gamma - (\gamma - s) = s$, Widerspruch zu $x \le s$.
\end{beweis}
Analog gilt: Sei $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$, $M$ sei nach unten beschränkt, $\gamma$ sei eine untere Schranke von $M$.
\[ \gamma = \inf{M} \equizu \ \forall\varepsilon > 0 \ \exists x \in M: x < \gamma + \varepsilon \]
\begin{definition}[Beschr"anktheit von Mengen]
Sei $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$. $M$ heißt \begriff{beschränkt}: $\equizu$ $M$ ist nach oben und nach unten beschränkt $\equizu \ \exists c > 0: |x| \le c \ \forall x\in M$. \textit{Beweis als Übung}
\end{definition}
\chapter{Natürliche Zahlen}
\begin{definition}[Induktionsmengen]
Sei $M \subseteq \MdR$. $M$ heißt eine \begriff{Induktionsmenge} \alt{IM} $:\equizu$
\begin{liste}
\item $1 \in M$
\item Aus $x \in M$ folgt stets $x+1 \in M$
\end{liste}
\end{definition}
\begin{beispiel} $\MdR$, $[1,\infty)$, und $\{1\} \cup [2,\infty)$ sind Induktionsmengen.
$J:=\{A \subseteq \MdR: A$ ist eine IM $\};$ $\MdN := \displaystyle\bigcap_{ A\in J} A$ heißt die Menge der \begriff{natürlichen Zahlen}.
\end{beispiel}
\begin{satz}[Induktionsmengen]
\begin{liste}
\item $\MdN \in J$
\item $\MdN \subseteq A \ \forall A \in J$
\item $\MdN$ ist \textit{nicht} nach oben beschränkt.
\item $\forall x \in \MdR \ \exists n \in \MdN: n > x $
\item \textit{Prinzip der vollständigen Induktion:} Ist $A \subseteq \MdN$ und $A \in J\folgt A = \MdN$
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweis}
\begin{liste}
\item $1 \in A \ \forall A \in J \folgt x + 1 \in A \ \forall x \in A\ \forall A \in J \folgt x+1 \in \MdN\ \forall x \in \MdN$
\item folgt aus der Definition von $\MdN$
\item Annahme: $\MdN$ ist nach oben beschränkt. \textbf{(A15)}: $s := \sup{\MdN}$. 1.3 $\folgt \ \exists n \in\MdN: n > s - 1$; \textbf{(1)} $\folgt n+1 \in \MdN \folgt n+1 > s$; Widerspruch
\item folgt aus (3)
\item $A \stackrel{\mbox{Vor.}}{\subseteq} \MdN \stackrel{\mbox{(2)}}{\subseteq} A \folgt A = \MdN$
\end{liste}
\end{beweis}
\begin{satz}[Beweisverfahren durch \begriff{vollständige Induktion}]
Für jedes $n \in \MdN$ sei eine Aussage $A(n)$ gemacht. Es gelte: (I) $A(1)$ ist wahr und (II) aus $n \in \MdN$ und $A(n)$ wahr folgt stets $A(n+1)$ ist wahr.
\textbf{Behauptung:} $A(n)$ ist wahr für \textbf{jedes} $n \in \MdN$.
\end{satz}
\begin{beweis} $A := \{ n \in \MdN: A(n)$ ist wahr$\}$. Dann: $A \subseteq \MdN$, aus (I) und (II) folgt $A \in J$.
\end{beweis}
\begin{beispiele}
\item $A(n) := n \ge 1$. $A(n)\ \forall n \in \MdN$. Beweis (induktiv):\\
Induktionsanfang (IA): $1 \ge 1$, also ist $A(1)$ wahr. \\
Induktionsvorausseztung (IV): Sei $n \in \MdN$ und $A(n)$ wahr (also $n \ge 1$) \\
Induktionsschritt (IS, $n \curvearrowright n + 1$): $n+1
\stackrel{(IV)}{\ge} 1 + 1 \ge 1$, also $A(n+1)$ wahr.
\item F"ur $n \in \MdN$ sei $A_n:=(\MdN\ \cap\ [1,n])\ \cup\ [n+1, \infty)$. \\
Behauptung: $\underbrace{A_n \text{ ist eine Induktionsmenge}}_{A(n)} \ \forall n \in \MdN$
\item Sei $n \in \MdN, x \in \MdR$ und $n<x<n+1$. Behauptung: $x \notin \MdN$. Beweis: Annahme: $x \in \MdN$. Sei $A_m$ wie im oberen Beispiel (2) \folgt $A_m \in J \folgt \MdN \subseteq A_m \folgt x \in A_m \folgt x \le m$ oder $x\ge m+1$, Widerspruch!
\item
Behauptung: $\underbrace{1+2+\dots +n = \frac{n(n+1)}{2}}_{A(n)}\ \forall n\in \MdN$\\
\textbf{Beweis:} (induktiv)\\
IA: $\frac{1+1}{2}=1 \folgt A(1)$ ist wahr.\\
IV: Sei $n\in \MdN$ und $1+2+\dots +n = \frac{n(n+1)}{2}$.\\
IS: ($n \curvearrowright n+1$)
$1+2+\dots +n+(n+1)
\gleichwegen{(IV)} \frac{n(n+1)}{2} + (n+1) (IV)
= (n+1)(\frac{n}{2}+1)
= \frac{(n+1)(n+2)}{2}
\folgt \text{A(n+1) ist wahr}$
\end{beispiele}
\indexlabel{Summenzeichen}
\indexlabel{Produktzeichen}
\begin{definition}[Summen- und Produktzeichen]
\begin{liste}
\item Seien $a_1,a_2,\ldots,a_n \in \MdR, n \in \MdN$.
$$ \sum_{k=1}^n a_k := a_1 + a_2 + \ldots + a_n $$
$$ \prod_{k=1}^n a_k := a_1 \cdot a_2 \cdot \ldots \cdot a_n $$
\item $\MdN_0 := \MdN \cup \{0\}$,\\
$\MdZ := \MdN_0 \cup \{-n: n\in \MdN\}$ (\textit{ganze Zahlen}),\\
$\MdQ = \{ \frac{p}{q}: p \in \MdZ, q \in \MdN \}$ (\textit{rationale Zahlen}).
\end{liste}
\end{definition}
\begin{satz}[\begriff{Ganze Zahlen}]
Sei $\emptyset \ne M \subseteq \MdR$.
\begin{liste}
\item Ist $M \subseteq \MdN$, so existiert $\min{M}$
\item Ist $M \subseteq \MdZ$ nach oben beschränkt, so existiert $\max{M}$; ist $M \subseteq \MdZ$ nach unten beschränkt, so existiert $\min{M}$.
\item Ist $a \in \MdR$, so existiert genau ein $k \in \MdZ: k \le a \ < k+1$. Bezeichnung: $[a] := k$.
\item Sind $x,y \in \MdR$ und $x<y$, so existiert ein $r \in \MdQ: x < r < y$.
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\item $ 1 \le n \ \forall n \in M \folgt M $ ist nach unten beschränkt. 1.2 $\folgt \ \exists \alpha = \inf{M}$ mit $\alpha + 1 $ ist keine untere Schranke von $M$. $\folgt \ \exists m \in M: m < \alpha + 1$. Sei $n \in M$. Annahme: $n < m \folgt n < m < \alpha +1 \le n +1 \folgt n < m < n+1$. Da $n \in \MdN$: Widerspruch.
\item \textit{Zur Übung}
\item $M := \{ z \in \MdZ: z \le a \}$. Annahme: $M = \emptyset\folgt z > a \ \forall z \in \MdZ \folgt -n > a \ \forall n \in \MdN \folgt n < -a \ \forall n \in \MdN$. Widerspruch zu 2.1(3); also: $M \ne \emptyset$. (2) $\folgt \ \exists k := \max{M}$.
\item $ y-x > 0 \stackrel{2.1(4)}{\folgt} \ \exists n \in \MdN: n > \frac{1}{y-x} \folgt \frac{1}{n} < y-x \folgt x + \frac{1}{n} < y $\\
$ m := [nx] \in \MdZ \folgt m < nx < m+1 \folgt \frac{m}{n} \le x < \frac{m+1}{n} = \frac{m}{n} + \frac{1}{n} \le x + \frac{1}{n} \folgt x < \stackrel{:= r }{\frac{m+1}{n}} < y$
\end{beweise}
\chapter{Folgen, Abzählbarkeit}
\begin{definition}[Eigenschaften von Funktionen]
Seien $A,B$ nichtleere Mengen und $f: A \rightarrow B$ eine Funktion. $f(A) := \{ f(x): x \in A \} \subseteq B$ heißt Bildmenge von $f$. \\
$f$ heißt \begriff{surjektiv} $:\equizu f(A)=B$ \\
$f$ heißt \begriff{injektiv} $:\equizu $ aus $x_1,x_2 \in A$ und $f(x_1) = f(x_2)$ folgt stets $x_1=x_2$ \\
$f$ heißt \begriff{bijektiv} $:\equizu$ $f$ ist injektiv und surjektiv
\end{definition}
\begin{definition}[\begriff{Folgen}]
Eine Funktion $a:\MdN \rightarrow B$ heißt eine \textit{Folge in B}. Schreibweisen: $a_n$ statt $a(n)$ (mit $n \in \MdN$) ist das $n$-te Folgenglied. $(a_n)$ oder $(a_n)_{n=1}^\infty$ oder $(a_1, a_2,\ldots)$ statt $a$. Ist $B=\MdR$, so heißt $(a_n)$ eine \textit{reelle Folge}.
\end{definition}
\begin{beispiele}
\item $a_n := \frac{1}{n} \ (n \in \MdN), \ (a_n) = (1,\frac{1}{2},\frac{1}{3},\ldots)$ \\
\item $a_{2n} := 0,\ a_{2n-1} := 1 \ (n \in \MdN), \ (a_n) = (1,0,1,0,1,\ldots)$.
\end{beispiele}
\begin{definition}[Endlich, unendlich, abzählbar, überabzählbar]
Sei $B$ eine nichtleere Menge.
\begin{liste}
\item $B$ heißt \begriff{endlich} $:\equizu \ \exists n \in \MdN$ und eine surjektive Funktion $f:\{1,\ldots,n\} \rightarrow B$, also $B=\{f(1),\ldots,f(n)\}$.
\item $B$ heißt \begriff{unendlich} $:\equizu$ $B$ ist nicht endlich.
\item $B$ heißt \begriff{abzählbar} $:\equizu \ \exists (a_n) \in B: B=\{a_1,a_2,a_3,\ldots\}$ ($\equizu \exists a: \MdN \rightarrow B$ mit $a$ surjektiv).\\
\glqq Die Elemente von $B$ können mit natürlichen Zahlen durchnummeriert werden.\grqq\\
Beachte: Endliche Mengen sind abzählbar!
\item $B$ heißt \begriff{überabzählbar} $:\equizu$ $B$ ist nicht abzählbar.
\end{liste}
\end{definition}
\begin{beispiele}
\item $\MdN$ ist abzählbar, denn $\MdN = \{a_1,a_2,\ldots\}$ mit $a_n := n$ ($n\in \MdN$)
\item $\MdZ$ ist abzählbar, denn $\MdZ = \{a_1,a_2,a_3,\ldots\}$ mit $a_1:= 0, a_{2n} := n, a_{2n+1} := -n$
\item $\MdN\times\MdN := \{(n,m): n,m \in \MdN\}$ ist abzählbar.\\
\textbf{Beweis:} Sei $g: \MdN\times\MdN \rightarrow \MdN$ mit $g(n,m) := n+\frac{1}{2}(n+m-1)(n+m-2)$. $g$ ist bijektiv (\textit{Übung!}), dann ist $g^{-1}: \MdN \rightarrow \MdN\times\MdN$ ebenfalls bijektiv.
\item $\MdQ$ ist abzählbar\\
\textbf{Beweis:} $\MdQ^+ := \{x \in \MdQ: x>0\}, f:\MdN\times\MdN \rightarrow \MdQ^+$ mit $f(n,m) := \frac{n}{m}$, $f$ ist surjektiv. $b_n := f(g^{-1}(n))\ (n\in\MdN)$. Dann: $\MdQ^+ = \{b_1, b_2, b_3,\ldots\}$. $a_1:= 0, a_{2n} := b_n, a_{2n+1} := -b_n \folgt \MdQ = \{a_1,a_2,a_3,\ldots\}$
\item Sei $B$ die Menge der Folgen in $\{0,1\}$. Also $(a_n)\in B \equizu a_n \in \{0,1\} \ \forall n \in \MdN$. $B$ ist überabzählbar.\\
\textbf{Beweis:} Annahme: $B$ ist abzählbar, also $B=\{f_1,f_2,f_3,\ldots\}$ mit $f_j = (a_{j1}, a_{j2}, a_{j3},\ldots)$ und $a_{jk} \in \{0,1\}$. Setze $a_n := \begin{cases}1\mbox{, falls } a_{nn} = 0 \\ 0\mbox{, falls }a_{nn} = 1\end{cases}$. Es ist $(a_n) \in B$. \\
$\exists m \in \MdN: (a_n) = f_m = (a_{m1}, a_{m2}, \ldots) = (a_1,a_2,\ldots) \folgt a_n = a_{mn}\ \forall n \in \MdN \folgt a_m = a_{mm}$, Widerspruch!
\end{beispiele}
\begin{satz*}
\begin{liste}
\item Sei $\emptyset \ne B \subseteq A$ und $A$ sei abzählbar. Dann ist $B$ abzählbar.
\item Seien $B_1, B_2, B_3, \ldots$ abzählbar viele Mengen und jedes $B_j$ sei abzählbar. $\displaystyle \bigcup_{j=1}^\infty B_j$ ist abzählbar.
\end{liste}
\end{satz*}
\begin{beweise}
\item $A = \{a_1,a_2,\ldots\}$, sei $b \in B$ fest gewählt.
$$ b_n := \begin{cases} a_n & \mbox{falls } a_n \in B \\ b & \mbox{falls } a_n \notin B \end{cases}$$
Also $C:=\{b_1,b_2,\ldots\} \subseteq B$. $\forall x \in B \folgt x \in A \folgt \ \exists m \in \MdN: x = a_m \folgt a_m \in B \folgt b_m = a_m \folgt x=b_m \folgt x \in C \folgt B \subseteq C \folgt B = C$.
\item \textit{Siehe Übungsblatt 2}
\end{beweise}
\chapter{Wie Sie Wollen}
\begin{definition}[Potenz, Fakultät, \begriff{Binominalkoeffizienten}]
\begin{liste}
\item Für $a \in\MdR$ und $n\in\MdN$ gilt $a^n := a\cdot a\cdot a\cdot a\cdot \ldots \cdot a$ ($n$ Faktoren) und heißt die \indexlabel{Potenz!natürliche}\textit{$n$-te Potenz} von $a$\\
$a^0:=1$ \\
Für $a\ne 0$ gilt: $a^{-n}=\frac{1}{a^n}$
\item Für $n\in\MdN$ gilt $n! := 1\cdot 2\cdot 3\cdot \ldots \cdot n $ und heißt die \begriff{Fakultät} von $n$, $0! := 1$.
\item Für $n\in\MdN$, $k\in\MdN_{0}$ und $k\le n$ gilt $\binom{n}{k}:=\frac{n!}{k!(n-k)!}$ ("`n über k"')
\end{liste}
\end{definition}
\begin{satz}[Eigenschaften von Binomialkoeffizienten]
\begin{liste}
\item $\binom{n}{0}=\binom{n}{n}=1\ \forall n\in\MdN$
\item Für $n,k\in\MdN, k\le n$ gilt $\binom{n}{k}+\binom{n}{k-1}=\binom{n+1}{k}$
\item Für $a,b\in\MdR, n\in\MdN$ gilt $a^{n+1}-b^{n+1}=(a-b)(a^n+a^{n-1}b+a^{n-2}b^2+\ldots+b^n) = (a-b) \sum_{k=0}^n a^{n-k}b^k$
\end{liste}
\end{satz}
\begin{satz}[Folgerung]
Für $b=1$ und $x=a$ liefert 4.1 (3):
Für $x\in\MdR$ und $n\in\MdN$ gilt:
$$\sum_{k=0}^{n}{x^k}=1+x+x^2+\ldots+x^n=\begin{cases}
n+1& \text{falls }x=1\\
\frac{1-x^{n+1}}{1-x}& \text{falls }x\ne1
\end{cases}\text{.}$$
\end{satz}
\begin{satz}[Bernoullische Ungleichung (BU)]
Ist $x\ge-1$, so gilt: $(1+x)^n\ge1+nx\ \forall n\in\MdN$.
\end{satz}
\begin{beweis}
\begin{description}
\item[$n=1$:] $1+x\ge1+x\quad\surd$
\item[$n\Rightarrow n+1$:]
\begin{align*}
(1+x)^n&\ge1+nx\qquad\text{(IV)}\\
(1+x)(1+x)^n&\ge(1+nx)(1+x)\\
(1+x)^{n+1}&\ge1+nx+x+\underbrace{nx^2}_{\ge0}\ge1+nx+x=1+(n+1)x\\
\folgt(1+x)^{n+1}&\ge1+(n+1)x\text{.}
\end{align*}
\end{description}
\end{beweis}
\begin{satz}[Der binomische Satz]
Seien $a,b\in\MdR$. Dann gilt:
\begin{displaymath}
(a+b)^n=\sum_{k=0}^n{\binom{n}{k}a^{n-k}b^k}\ \forall n\in\MdN
\end{displaymath}
\end{satz}
\begin{beispiel}
$$(a+b)^2=a^2+2ab+b^2$$
\end{beispiel}
\begin{beweis}
\begin{description}
\item[$n=1$:] $\binom{1}{0}a+\binom{1}{1}b=a+b\quad\surd$
\item[$n\longrightarrow n+1$:]
\begin{align*}
&(a+b)^{n+1}\\
=&(a+b)(a+b)^n\\
=&(a+b)\sum_{k=0}^n{\binom{n}{k}a^{n-k}b^k} && \text{(IV)}\\
=&\sum_{k=0}^n{\binom{n}{k}a^{n+1-k}b^k}+\sum_{k=0}^n{\binom{n}{k}a^{n-k}b^{k+1}}\\
=&\binom{n}{0}a^{n+1}+\sum_{k=1}^n{\binom{n}{k}a^{n+1-k}b^k}+\sum_{k=0}^{n-1}{\binom{n}{k}a^{n-k}b^{k+1}}+\binom{n}{n}b^{n+1}\\
=&\binom{n+1}{0}a^{n+1}+\sum_{k=1}^n{\binom{n}{k}a^{n+1-k}b^k}+\sum_{k=1}^{n}{\binom{n}{k-1}a^{n-(k-1)}b^{k}}+\binom{n+1}{n+1}b^{n+1}\\
=&\binom{n+1}{0}a^{n+1}+\sum_{k=1}^n{\binom{n+1}{k}a^{n+1-k}b^k}+\binom{n+1}{n+1}b^{n+1} && \text{(4.1 (2))}\\
=&\sum_{k=0}^{n+1}{\binom{n+1}{k}a^{n+1-k}b^k}\text{.}\\
\end{align*}
\end{description}
\end{beweis}
\chapter{Wurzeln und rationale Exponenten}
\begin{wichtigerhilfssatz}
\begin{liste}
\item Sind $x,y\in\MdR, x,y\ge0$ und $n\in\MdN$, so gilt: $x\le y\Leftrightarrow x^{n}\le y^{n}$
\item Ist $\beta > 0\Rightarrow \exists m\in\MdN:\frac{1}{m} < \beta$
\end{liste}
\end{wichtigerhilfssatz}
\begin{beweise}
\item \glqq$\Rightarrow$\grqq (induktiv)\\
I.A. $n = 1 \surd$\\
I.V. Sei $n\in\MdN$ und $x^{n}\le y^{n}$\\
I.S. $x^{n+1}=x^{n}x\le y^{n}x\le y^{n}y=y^{n+1}$\\
\glqq$\Leftarrow$\grqq: Annahme: $y < x \folgtwegen{\text{wie oben}} y^{k} < x^{k} \ \forall k\in\MdN$, Wid.
\item 2.1(4) $\Rightarrow \exists m\in\MdN:m>\frac{1}{\beta}\Rightarrow\frac{1}{m}<\beta$.
\end{beweise}
\begin{wichtigedefinition}[Wurzeln]
Sei $a\in\MdR, a\ge0$ und $n\in\MdN$. Dann existiert genau ein $x\in\MdR$ mit: $x\ge0$ und $x^{n}=a$. Dieses $x$ heißt die \textit{$n$-te \begriff{Wurzel} aus $a$} und wird mit $\sqrt[n]{a}$ bezeichnet ($\sqrt{a} := \sqrt[2]{a}$).
\end{wichtigedefinition}
\begin{bemerkung}
\begin{liste}
\item $\sqrt[n]{a}\ge0$ (Beispiel: $\sqrt{4}=2, \sqrt{4}\ne-2$; die Gleichung $x^{2}=4$ hat zwei Lösungen)
\item $\sqrt{b^{2}}=|b| \ \forall b\in\MdR$
\end{liste}
\end{bemerkung}
\begin{beweis}
\begin{description}
\item[Eindeutigkeit:] Sei $x,y\ge0$ und $x^{n}=a=y^{n}\folgtwegen{5.1(1)} x=y$
\item[Existenz:] O.B.d.A.: $a>0$ und $n\ge2$\\
$M:=\{y\in\MdR:y\ge0, y^{n}<a\}, M\ne\emptyset$, denn $0\in M$\\
Sei $y\in M\Rightarrow y^{n}<a<1+na\stackrel{\text{BU}}{\le}(1+a)^{n} \folgtwegen{5.1(1)} y<1+a$. $M$ ist nach oben beschränkt. \textbf{(A15)} $\Rightarrow \exists x:=\sup{M}$. Wir zeigen: $x^{n}=a$\\
Annahme: $x^{n}<a$. Sei $m\in\MdN:$ \[(x+\frac{1}{m})\gleichwegen{4.4}\sum_{k=0}^{n}\binom{n}{k}x^{n-k}\frac{1}{m^{k}}=x^{n}+\sum_{k=1}^{n}\binom{n}{k}x^{n-k}\underbrace{\frac{1}{m^{k}}}_{\le\frac{1}{m}}\le x^{n}+\frac{1}{m}\underbrace{\sum_{k=1}^{n}\binom{n}{k}x^{n-k}}_{\alpha}\]
$\Rightarrow(x+\frac{1}{m})^{n}\le x^{n}+\frac{\alpha}{m}$. 4.1(2) $\folgt \exists m \in \MdN: \frac{1}{m} < \frac{a-x^2}{\alpha} \folgt x^2 + \frac{\alpha}m < a$. Dann $(x+\frac{1}m)^n \le x^n + \frac{\alpha}{m} < a \folgt x + \frac{1}{m} \in M \folgt x+\frac{1}{m} \le x \folgt \frac{1}{m} <0 $. Widerspruch $\folgt x^n \ge a$ \\
Annahme: $x^n>a$. $(x-\frac{1}{m})^n = (x(1-\frac{1}{mx}))^n = x^n(1-\frac{1}{mx})^n \stackrel{\text{BU}}{\ge} x^n(1-\frac{n}{mx})$ falls $-\frac{1}{mx} \ge -1$, also falls $\frac{1}{m} \le x $. Also: $(x-\frac{1}{m})^n \ge x^n(1-\frac{n}{mx})$ für $m\in\MdN$ mit $\frac{1}{m} \le x$. [Nebenrechnung: $x^n(1-\frac{n}{mx}) > a \equizu \frac{1}{m} < \frac{x(x^n-a)}{nx^n} =: \alpha$] 5.1(2) $\folgt \exists m\in\MdN$ mit $\frac{1}{m} \le x$ und $\frac{1}{m} \le \alpha$. Dann $(x-\frac{1}{m})^n > a$. $x-\frac{1}{m}$ ist keine obere Schranke von $M \folgt \exists y \in M: y> x - \frac{1}{m} \folgtnach{5.1(1)} y^n > (x-\frac{1}{m})^n >a$. Also $y^n>a$. Widerspruch, denn $y\in M$.\\
Daraus folgt: $x^n = a$.
\end{description}
\end{beweis}
\begin{satz}[Eindeutigkeit von rationalen Potenzen]
Sei $a\ge 0$, $m,n,p,q \in \MdN$ und es sei $\frac{m}{n} = \frac{p}{q}$. Dann $(\sqrt[n]{a})^m = (\sqrt[q]{a})^p$.
\end{satz}
\begin{beweis}
$ x := (\sqrt[n]{a})^m$, $y:=(\sqrt[q]{a})^p$. Wegen 5.1(1) genügt es zu zeigen: $x^q = y^q$. Es ist $mq = np$. \\
$x^q = \sqrt[n]{a}^{mq} = \sqrt[n]{a}^{np} = a^p = \sqrt[q]{a}^{pq} = y^q$
\end{beweis}
\indexlabel{Potenz!rationale}\begin{definition}[Rationale Potenzen]
\begin{liste}
\item Sei $a \in \MdR$, $a \ge 0 $ und $r \in \MdQ^+ = \{ x \in \MdQ: x>0\}$. Dann existiert $m,n \in \MdN: r = \frac{m}{n}$. Es sei $a^r := \sqrt[n]{a}^m$. (Wegen 5.3 ist $a^r$ wohldefiniert).
\item Sei $a>0$, $r\in\MdQ$ und $r < 0$. $a^r = \frac{1}{a^{-r}} $
\end{liste}
\end{definition}
Es gelten die Rechenregeln ($a^{r+s} = a^r a^s$,\ldots) als bekannt.
\chapter{Konvergente Folgen}
\begin{definition}[Umgebung]
Sei $a \in \MdR$ und $\varepsilon > 0$: $U_\varepsilon(a):\{x \in \MdR: |x-a|<\varepsilon\}$ heißt \textit{$\varepsilon$-\begriff{Umgebung} von $a$}. \\
$$ x \in U_\varepsilon(a) \equizu -\varepsilon < x - a < \varepsilon \equizu a - \varepsilon < x < a + \varepsilon \equizu x \in (a-\varepsilon, a+\varepsilon) $$
Also gilt: $U_\varepsilon(a) = (a-\varepsilon, a+\varepsilon)$
\end{definition}
\begin{definition}[\glqq für fast alle\grqq]
Für jedes $n \in \MdN$ sei eine Aussage $A(n)$ gemacht. $A(n)$ gilt \begriff{für fast alle} (\ffa) $n \in \MdN \equizu \exists m \in \MdN $ so dass $A(n)$ wahr ist für alle $n \ge m$. Ein Beispiel ist $n^2\ge n + 17$ gilt \ffa $n \in \MdN$.
\end{definition}
\begin{vereinbarung}
Alle vorkommenden Folgen seien Folgen in $\MdR$.
\end{vereinbarung}
\begin{definition}[Beschränkte Folgen]
$(a_n)$ heißt beschränkt \alt{nach oben beschränkt}/\alt{nach unten beschränkt} $:\equizu \{a_1,a_2,a_3,\ldots\}$ ist beschränkt \alt{nach oben beschränkt}/\alt{nach unten beschränkt}.
Ist $(a_n)$ nach oben beschränkt, so setze
$$ \mathop{\sup{a_n}}_{n=1}^{\infty} := \mathop{\sup{a_n}}_{n\in \MdN} := \mathop{\sup{a_n}}_{n \ge 1} := \sup{\{a_1,a_2,a_3,\ldots\}}$$
Ist $(a_n)$ nach unten beschränkt, so setze
$$ \mathop{\inf{a_n}}_{n=1}^{\infty} := \mathop{\inf{a_n}}_{n\in \MdN} := \mathop{\inf{a_n}}_{n \ge 1} := \inf{\{a_1,a_2,a_3,\ldots\}}$$
\textbf{Beachte:} $(a_n)$ ist beschränkt $\equizu \exists c > 0 : |a_n| \le c \ \forall n \in \MdN$.
\end{definition}
\begin{definition}[Konvergente Folge]
Sei $(a_n)$ eine Folge. $(a_n)$ heißt \begriff{konvergent} $:\equizu \exists a \in \MdR$, so dass es für \textit{jedes} $\varepsilon > 0$ ein $n_0 = n_0(\varepsilon) \in \MdN$ gibt, so dass $|a_n - a| < \varepsilon \ \forall n \ge n_0$ gilt. In diesem Fall heißt $a$ der \begriff{Grenzwert} (GW) oder \begriff{Limes} von $(a_n)$ und man schreibt: $\lim_{n \to \infty}(a_n) = a$ oder $\lim{a_n} = a$ oder $a_n \to a \ (n \to \infty)$ oder $a_n \to a$. Ist $(a_n)$ nicht konvergent, so heißt $(a_n)$ \begriff{divergent}.
\begin{eqnarray*}
\text{Also: } a_n \to a \ (n \to \infty)
&\equizu& \forall\varepsilon > 0 \ \exists n_0 = n_0(\varepsilon) \in\MdN: |a_n - a| < \varepsilon \ \forall n \ge n_0 \\
&\equizu& \forall\varepsilon > 0 \ \exists n_0 = n_0(\varepsilon) \in\MdN: a_n \in U_{\varepsilon}(a)\ \forall n \ge n_0 \\
&\equizu& \forall\varepsilon > 0 \text{ gilt: } a_n \in U_\varepsilon(a) \text{ \ffa } n \in \MdN.
\end{eqnarray*}
\end{definition}
\begin{satz}[Grenzwert und Beschränktheit konvergenter Folgen]
$(a_n)$ sei konvergent.
\begin{liste}
\item Dann ist der Grenzwert von $(a_n)$ eindeutig bestimmt.
\item $(a_n)$ ist beschränkt.
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\item Es gelte $a_n \to a$ und $a_n \to b$. \\
\textbf{Annahme:} $a \ne b$, etwa $a < b$.\\
$\varepsilon := \frac{b-a}2 > 0$. Dann $U_\varepsilon(a) \cap U_\varepsilon(b) = \emptyset$ ($*$)\\
$a_n \to a \folgt a_n \in U_\varepsilon(a) $ \ffa $n \in \MdN$, $a_n \to b \folgt a_n \in U_\varepsilon(b)$ \ffa $n \in \MdN \folgt a_n \in U_\varepsilon(a) \cap U_\varepsilon(b)$ \ffa $n\in\MdN$. Widerspruch zu ($*$), also $a = b$.
\item Sei $a := \lim(a_n)$. Zu $\varepsilon = 1$ existiert ein $n\in\MdN: |a_n - a | < 1\ \forall n\ge n_0$. Dann: $|a_n| = |a_n - a + a| \le |a_n -a| + |a| < 1 + |a| =: c_1 \ \forall n \ge n_0$. $c_2 := \max\{|a_1|,|a_2|,\ldots,|a_{n_0-1}|\}$, $c := \max\{c_1,c_2\}$. Dann: $|a_1| \le c \ \forall n\in\MdN$.
\end{beweise}
\begin{bemerkung}[Endlich viele Elemente sind egal]
Sind $(a_n)$ und $(b_n)$ Folgen und gilt $a_n = b_n$ \ffa $n\in\MdN$, so gilt $(a_n)$ konvergent $\equizu$ $(b_n)$ konvergent. Im Konvergenzfall: $\lim(a_n) = \lim(b_n)$.
\end{bemerkung}
\begin{beispiele}
\item Sei $c \in \MdR$ und $a_n = c$ \ffa $n\in\MdN$. Dann: $|a_n - c| =0$ \ffa $n\in\MdN$, d.h. $\lim{a_n} = c$.
\item $a_n = \frac{1}{n}$. Behauptung: $a_n \to 0$ (\begriff{Nullfolge}). Beweis: Sei $\varepsilon > 0$. 2.1(4) $\folgt \exists n_0 \in \MdN: n_0 > \frac{1}\varepsilon \folgt \frac{1}{n_0} < \varepsilon$. Für $n \ge n_0: |a_n - 0| = \frac{1}{n} \le \frac{1}{n_0} < \varepsilon$.
\item $a_n = n$. 2.1(3) $\folgt (a_n)$ ist nicht beschr"ankt. $\folgtnach{6.1(2)} (a_n)$ ist divergent.
\item $a_n = (-1)^n$, also $(a_n) = (-1, 1, -1, \cdots)$ $|a_n|=1 \ \forall n\in\MdN \folgt a_n$ ist beschr"ankt. Annahme: $(a_n)$ ist konvergent. Sei $a:=\lim a_n$. $\exists n_0\in\MdN : |a_n - a| < \frac{1}{2}\ \forall n \ge n_0$. Dann: $2=|a_{n_0}-a_{n_0+1}|=|a_{n_0}-a+a-a_{n_0+1}|\le|a_{n_0}-a|+|a_{n_0+1}-a|<\frac{1}{2} + \frac{1}{2}=1$ Widerspruch! Also: $(a_n)$ ist divergent.
\item $a_n = \frac{n^2}{n^2 + 1}$. Behauptung: $a_n \to 1$. $|a_n-1|=|\frac{n^2}{1+n^2}-\frac{n^2+1}{n^2+1}|=\frac{1}{1+n^2}\le\frac{1}{n^2}\le\frac{1}{n}$. Sei $\ep>0$. Bsp(2) $\folgt \exists n_0 \in \MdN: \frac{1}{n}<\ep\ \forall n \ge n_0 \folgt |a_n-1|<\ep\ \forall n\ge n_0$.
\item $a_n = \sqrt{n+1}-\sqrt{n}$. $a_n = \frac{(\sqrt{n+1}-\sqrt{n})(\sqrt{n+1}+\sqrt{n})}{\sqrt{n+1}+\sqrt{n}}=\frac{1}{\sqrt{n+1}+\sqrt{n}}\le\frac{1}{\sqrt{n}}$. D.h. $|a_n-0|=a_n\le\frac{1}{\sqrt{n}}$. Sei $\ep>0$. 2.1(4) $\folgt \exists n_0\in\MdN: n_0>\frac{1}{{\ep}^2}\folgt\frac{1}{\sqrt{n_0}}<\ep$. Sei $n \ge n_0: |a_n-0| \le \frac{1}{\sqrt{n}} \le \frac{1}{\sqrt{n_0}} \le \ep$. D.h. $a_n \to 0$.
\end{beispiele}
\begin{bemerkung}
Sei $p\in\MdZ$ fest. Eine Funktion $a:\{p,p+1,p+2,\ldots\} \to \MdR$ heißt ebenfalls Folge in $\MdR$. Schreibweise: $a = (a_n)_{n\ge p} = (a_n)_{n = p}^\infty$. Beispiele: $(a_n)_{n=0}^\infty$, $(a_n)_{n=-1}^\infty = (a_{-1}, a_0, a_1, \ldots)$
\end{bemerkung}
\begin{satz}[Konvergenzsätze]
$(a_n)$, $(b_n)$, $(c_n)$ seien Folgen in $\MdR$.
\begin{liste}
\item $a_n \to a \ (n \to \infty) \equizu |a_n - a| \to 0 \ (n \to \infty)$
\item Sei $a \in \MdR$ und es gelte $|a_n - a| \le b_n$ \ffa $n\in\MdN$ und $b_n \to 0$. Dann: $a_n \to a$.
\item Es gelte $a_n \to a$, $b_n \to b$.
\begin{liste}
\item gilt $a_n \le b_n$ \ffa $n\in\MdN \folgt a \le b$
\item gilt $a=b$ und $a_n \le c_n \le b_n$ \ffa $n\in\MdN \folgt c_n \to a$.
\item $|a_n| \to |a|$
\item $a_n + b_n \to a+b$
\item $\alpha a_n \to \alpha a\quad \forall\alpha \in \MdR$
\item $a_n \cdot b_n \to a\cdot b$
\item Ist $b \ne 0$, so existiert ein $m\in\MdN$: $b_n \ne 0\ \forall n\ge m$ und die Folge $(\frac{1}{b_n})_{n\ge m}$ konvergiert gegen $\frac{1}{b}$
\end{liste}
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\item folgt aus der Definition der Konvergenz
\item $\exists m\in\MdN$: $|a_n - a| \le b_n\ \forall n>m$. Sei $\varepsilon >0$. $\exists n_1\in\MdN: b_n \le \varepsilon \ \forall n>n_1$. $m_0 := \max\{m,n1\}$. Dann: $|a_n - a| \le b_n < \varepsilon\ \forall n \ge n_0$.
\item \
\begin{liste}
\item Annahme: $b<a$. $\varepsilon := \frac{a-b}{2}$. $a_n \to a \folgt a_n \in U_\varepsilon(a)$ \ffa $n\in\MdN \folgt a_n > a- \varepsilon$ \ffa $n\in\MdN$. $b_n \to b \folgt b_n \in U_\varepsilon(b)$ \ffa $n\in\MdN \folgt b_n < b+\varepsilon$ \ffa $n\in\MdN \folgt b_n < b + \varepsilon = a-\varepsilon < a_n$ \ffa $n\in\MdN$. Widerspruch zur Voraussetzung $\folgt a_n < b_n$ \ffa $n\in\MdN$.
\item Sei $\varepsilon > 0$. $a_n \to a$, $b_n \to a \folgt a-\varepsilon < a_n \le c_n \le b_n < a+\varepsilon$ \ffa $n\in\MdN \folgt c_n \in U_\varepsilon(a)$ \ffa $n\in\MdN$.
\item $||a_n| - |a|| \le |a_n - a| \folgt |a_n| \to |a|$
\item \textit{Zur Übung}
\item \textit{Zur Übung}
\item $|a_nb_n - ab| = |a_nb_n - a_nb + a_n b - ab| = |a_n(b_n-b)+ b(a_n-a)| \le |a_n||b_n - b|+|b||a_n-a|$. 6.1(2) $\folgt \exists c > 0: |a_n| \le c\ \forall n\in\MdN \folgt |a_nb_n-ab \le c\cdot|b_n-b| + |b||a_n-a| =: \alpha_n$. \textbf{(iv),(v)} $\folgt \alpha_n \to 0 \folgtnach{(2)} a_nb_n \to ab.$
\item (iii) $\folgt |b_n|\to b \folgt |b|>0.$ $\varepsilon := \frac{|b|}2$; $|b_n| \to |b| \folgt |b_n| \in U_\varepsilon(|b|)$ \ffa $n\in\MdN \folgt |b_n|>|b-\varepsilon| = \frac{|b|}2$ \ffa $n\in\MdN$: $b_n \ne 0 \ \forall n>m$. Für $n>m$: $|\frac{1}{b_n} - \frac{1}{b}| = |\frac{b-b_n}{b_n\cdot b}| = \frac{|b-b_n|}{|b_n||b|} \le \frac{2}{|b|^2}|b_n-b| =: \beta_n$. $\beta_n \to 0 \folgtnach{(2)} \frac{1}{b_n} \to |\frac{1}{b}|$.
\end{liste}
\end{beweise}
\begin{beispiel}
$$ a_n = \frac{n^2+3n+5}{n^2-3n+8} = \frac{1 + \frac{3}n + \frac{5}{n^2}}{1-\frac{3}{n} + \frac{8}{n^2}} \to 1 \ (n\to\infty)$$
\end{beispiel}
\begin{definition}[Monotonie]
\begin{itemize}
\item $(a_n)$ heißt \begriff{monoton wachsend} $:\equizu a_{n+1} \ge a_n \ \forall n\in\MdN$
\item $(a_n)$ heißt \begriff{streng monoton wachsend} $:\equizu a_{n+1} > a_n \ \forall n\in\MdN$
\item $(a_n)$ heißt \begriff{monoton fallend} $:\equizu a_{n+1} \le a_n \ \forall n\in\MdN$
\item $(a_n)$ heißt \begriff{streng monoton fallend} $:\equizu a_{n+1} < a_n \ \forall n\in\MdN$
\item $(a_n)$ heißt \begriff{monoton} $:\equizu$ $(a_n)$ ist monoton wachsend oder fallend.
\item $(a_n)$ heißt \begriff{streng monoton} $:\equizu$ $(a_n)$ ist streng monoton wachsend oder fallend.
\end{itemize}
\end{definition}
\begin{satz}[Monotoniekriterium]
$(a_n)$ sei monoton wachsend (\textit{fallend}) und sei nach oben (\textit{unten}) beschränkt. Dann ist $(a_n)$ konvergent. $\displaystyle\lim_{n\to\infty}a_n = \mathop{\sup}_{n=1}^\infty a_n$ ($\displaystyle\mathop{\inf}_{n=1}^\infty a_n$).
\end{satz}
\begin{beweis}
$a := \displaystyle\mathop{\sup}_{n=1}^\infty a_n = \sup\{a_1,a_2,\ldots\}$. $a-\varepsilon$ ist keine obere Schranke von $\{a_1, a_2,\ldots\} \folgt \exists n_0 \in\MdN: a_{n_0} > a-\varepsilon$. Für $n>n_0$: $a-\varepsilon < a_{n_0} \le a_n \le a < a + \varepsilon \folgt |a_n-a|<\varepsilon \ \forall n \ge n_0$.
\end{beweis}
\begin{beispiel}
\begin{math}
a_1:=\sqrt[3]{6}, a_{n+1}:=\sqrt[3]{6+a_n}\ (n\in\MdN)\\
a_2:=\sqrt[3]{6+a_1} > \sqrt[3]{6}=a_1\text{ (wegen Satz 5.1 (1))}\\
a_3:=\sqrt[3]{6+a_2} > \sqrt[3]{6+a_1}=a_2
\end{math}
\paragraph{Behauptung:}
$a_{n+1}>a_n\ \forall n\in\MdN$
\begin{beweis}
\begin{description}
\item[$n=1$:] s.o.
\item[$n\longrightarrow n+1$:] $a_{n+2}=\sqrt[3]{6+a_{n+1}} \stackrel{\text{IV}}{>} \sqrt[3]{6+a_n}=a_{n+1}.$
\end{description}
\end{beweis}
Also: $(a_n)$ ist streng monoton wachsend.
\begin{math}
a_1=\sqrt[3]{6} < 2\\
a_2=\sqrt[3]{6+a_1} < \sqrt[3]{8}=2
\end{math}
\paragraph{Behauptung:}
$a_n<2\ \forall n\in\MdN$
\begin{beweis}
\begin{description}
\item[$n=1$:] s.o.
\item[$n\longrightarrow n+1$:] $a_{n+1}=\sqrt[3]{6+a_n} \stackrel{\text{IV}}{<} \sqrt[3]{6+2}=2.$
\end{description}
\end{beweis}
Also: $(a_n)$ ist nach oben beschränkt. Aus 6.3 folgt: $(a_n)$ ist konvergent.
\begin{math}
a:=\lim_{n\rightarrow\infty}{a_n}\\
a_{n+1}=\sqrt[3]{6+a_n} \folgt a_{n+1}^3=6+a_n \folgt a^3=6+a\\
\folgt 0=a^3-a-6=(a-2)(a^2+2a+3)=(a-2)\underbrace{((a+1)^2+2)}_{>0} \folgt a=2
\end{math}
\end{beispiel}
\chapter{Wichtige Beispiele}
\begin{satz}[Konvergenzsatz für Wurzeln]
Sei $(a_n)$ eine konvergente Folge, $a_n\ge0$. Es sei $a := \lim a_n$ ($\displaystyle\folgtnach{6.2} a \ge 0$) und $p \ge 2$. Dann: $\sqrt[p]{a_n} \to \sqrt[p]{a}$.
\end{satz}
\begin{beweis}
\textbf{Fall 1}: $a=0$ Sei $\varepsilon >0$.
$a_n\to0 \folgt \exists n_0 \in \MdN: a_n < \varepsilon^p \ \forall n >n_0 \folgtnach{5.1} \sqrt[p]{a_n} < \varepsilon \ \forall n \ge n_0 $
$\folgt |\sqrt[p]{a_n} - 0| = \sqrt[p]{a_n} < \varepsilon \ \forall n \ge n_0 \folgt \sqrt[p]{a_n} \to 0$\\
\textbf{Fall 2}: $a>0$
$ |a_n - a| = |(\underbrace{\sqrt[p]{a_n}}_{=: x})^p - (\underbrace{\sqrt[p]{a_n}}_{=: y})^p| = |x^p - y^p| \gleichnach{4.2} |x - y| \cdot |x^{p-1} + x^{p-2}y + \ldots + xy^{p-2} + y^{p-1}$
$\ge |x-y| \cdot \underbrace{y^p-1}_{=: c} = |x-y|\cdot c = |\sqrt[p]{a_n} - \sqrt[p]{a_n}|\cdot c \folgt |\sqrt[p]{a_n} - \sqrt[p]{a}| \le \underbrace{\frac{1}{c}|a_n-a|}_{\to 0} $
$ \folgt \sqrt[p]{a_n} \to \sqrt[p]{a} $
\end{beweis}
\begin{wichtigesbeispiel}
Sei $x\in\MdN$ und $a_n := x^n$ ($n\in\MdN$).
\begin{itemize}
\item[Fall 1:] $x=0 \folgt (a_n)$ ist konvergent und $a_n \to 0$
\item[Fall 2:] $x=1 \folgt (a_n)$ ist konvergent und $a_n \to 1$
\item[Fall 3:] $x=-1 \folgt (a_n)$ ist divergent.
\item[Fall 4:] $|x| > 1$: $\exists \delta > 0 : |x| = 1+\delta \folgt |a_n| = |x^n| = |x|^n = (1+\delta)^n \ge 1+n\delta \ge n\delta \folgt a_n$ ist nicht beschränkt. 6.1(2) $\folgt (a_n)$ ist divergent.
\item[Fall 5:] $0 <|x|<1$: Dann $\frac{1}{|x|} > 1 \folgt \exists \eta>0: \frac{1}{|x|} = 1+\eta \folgt \frac{1}{|a_n|} = \frac{1}{|x^n|} = (\frac{1}{|x|})^n = (1+\eta)^n \ge 1+n\eta \ge n\eta \folgt |a_n| \le \frac{1}{n\eta} \ \forall n\in\MdN \folgt a_n \to 0$
\end{itemize}
\end{wichtigesbeispiel}
\begin{wichtigesbeispiel}
\item Sei $x\in\MdR$ und $s_n := 1+x+x^2+\ldots+x^n=\displaystyle\sum_{k=0}^n x^k$
$$ \text{§4} \folgt s_n=\begin{cases}n+1 & \text{ falls }x=1 \\ \frac{1-x^{n+1}}{1-x} & \text{ falls }x\ne 1\end{cases} $$
7.2 $\folgt (s_n)$ ist konvergent $\iff |x| < 1$. In diesem Fall: $s_n \to \frac{1}{1-x}\ (n \to \infty)$
\end{wichtigesbeispiel}
\begin{satz}[Satz "uber {$\sqrt[n]{n}$}]
Es gilt: $\sqrt[n]{n} \to 1 \ (n \to \infty)$
\end{satz}
\begin{beweis}
$a_n := \sqrt[n]{n} -1 \folgt a_n > 0 \ \forall n \in\MdN$. Zu zeigen ist: $a_n \to 0$. Für $n \ge 2$: $\sqrt[n]{n} = 1 + a_n \folgt n = (1+a_n)^n = \displaystyle\sum_{k=0}^n \binom{n}{k}a_n^k \ge \binom{n}{2}a_n^2 = \frac{1}{2}(n)(n-1)a_n^2 \folgt a_n^2 \le \frac{2}{n-1} \ \forall n\ge 2 \folgt \underbrace{0}_{\to 0} < a_n < \underbrace{\frac{\sqrt{2}}{\sqrt{n-1}}}_{\to 0} \folgt a_n \to 0$
\end{beweis}
\begin{wichtigesbeispiel}[Konvergenz von Wurzeln]
Sei $c>0$. Dann: $\sqrt[n]{c} \to 1 \ (n\to\infty)$.
\end{wichtigesbeispiel}
\begin{beweis}
Fall 1: $c\ge 1 \ \exists m \in\MdN: m \ge c \folgt 1\le c\le n \ \forall n\ge m \folgt \sqrt[n]{n} \le \underbrace{\sqrt[n]{n}}_{\to 1} \folgtnach{7.4} \sqrt[n]{c} \to 1$ \\
Fall 2: $c<1 \folgt \frac{1}{c} > 1 \folgtnach{Fall 1} \underbrace{\sqrt[n]{\frac{1}{c}}}_{=\frac{1}{\sqrt[n]{c}}} \to 1 \folgtnach{6.2(vii)} \sqrt[n]{c} \to 1$
\end{beweis}
\begin{satz}[Satz und Definition von $e$]
$$a_n := (1+\frac{1}{n})^n \ (n\in\MdN);\ b_n := \displaystyle\sum_{k=0}^n \frac{1}{k!} = 1 + 1 + \frac{1}{2} + \frac{1}{2\cdot3}+ \ldots + \frac{1}{n!}\ (n\in\MdN_0)$$
$(a_n)$ und $(b_n)$ sind konvergent und es gilt $\displaystyle\lim_{n\to\infty} a_n = \displaystyle\lim_{n\to\infty} b_n$.\\
\textbf{Definition:} $e := \displaystyle\lim_{n\to\infty} (1+\frac{1}{n})^n$ heißt eulersche Zahl. ($2<e<3$, $e\approx 2,718$)
\end{satz}
\begin{beweis}
In der großen Übung wurde gezeigt: $a\le a_n < a_{n+1} < 3\ \forall n\in\MdN$. 6.3 $\folgt(a_n)$ ist konvergent, $a:=\lim a_n$.\\
$b_{n+1} = b_n + \frac{1}{(n+1)!} > b_n \folgt (b_n)$ ist monoton wachsend.
$$b_n = 1+ 1+ \underbrace{\frac{1}{2}}_{\le\frac{1}{2^1}} + \underbrace{\frac{1}{2\cdot3}}_{<\frac{1}{2^2}} + \underbrace {\frac{1}{2\cdot 3\cdot 4}}_{< \frac{1}{2^3}}+\ldots+ \underbrace{\frac{1}{2\cdot3\cdot\ldots\cdot n}}_{< \frac{1}{2^{n-1}}} $$
$$ < 1+ (1+ \frac{1}{2} + \frac{1}{2}^2 + \ldots + \frac{1}{2}^{n-1}) = 1+ \frac{1-\frac{1}{2}^n}{1-\frac{1}{2}} = 1+ 2(1-\frac{1}{2}^n) < 3$$
$\folgt (b_n)$ ist nach oben beschränkt. 6.3 $\folgt (b_n)$ ist konvergent, $b:=\lim b_n$
Zu zeigen: $a=b$.
Für $n\ge2$:
\begin{align*}
a_n&=(a+\frac{1}{n})^n=\sum_{k=0}^n{\binom{n}{k}\frac{1}{n^k}} \\
&=1+1+\sum_{k=2}^{n}{\frac{1}{k!}\underbrace{(1-\frac{1}{n})(1-\frac{2}{n})\cdots(1-\frac{k-1}{n})}_{<1}}\qquad\text{($*$)} \\
&<1+1+\sum_{k=2}^n{\frac{1}{k!}}=b_n
\end{align*}
Also: $a_n<b_n\ \forall n\ge2 \folgt a\le b$.
Sei $j\in\MdN, j\ge 2$ (fest) und $n>j$. Aus ($*$) folgt:
\begin{align*}
& a_n\ge 1+1+\sum_{k=2}^{j}{\frac{1}{k!}\underbrace{(1-\frac{1}{n})(1-\frac{2}{n})\cdots(1-\frac{k-1}{n})}_{\rightarrow 1(n \rightarrow \infty)}} = c_n^{(j)} \\
\folgt\ & c_n^{(j)} \rightarrow 1+1+\sum_{k=2}^j{\frac{1}{k!}}=b_j\quad(n \rightarrow \infty) \\
\folgt\ & a_n\ge c_n^{(j)} \folgtwegen{n \rightarrow \infty} a\ge b_j\text{.} \\
\end{align*}
Also: $b_j\le a\ \forall j\ge 2 \folgtwegen{j \rightarrow \infty} b\le a$.
\end{beweis}
\chapter{Häufungswerte und Teilfolgen}
\begin{erinnerung}
$a_n \to a \equizu\ \forall \varepsilon > 0$ gilt: $a_n \in U_\varepsilon(a)$ \ffa $n \in\MdN$.
\end{erinnerung}
\begin{definition}[Häufungwerte]
$(a_n)$ sei eine Folge und $\alpha \in\MdR$. $\alpha$ heißt ein \begriff{Häufungswert} (HW) von $(a_n) :\equizu\ \forall \varepsilon > 0$ gilt: $a_n \in U_\varepsilon(\alpha)$ für unendlich viele $n\in\MdN$. $\H(a_n) := \{\alpha\in\MdR: \alpha$ ist ein Häufungswert von $(a_n) \}$.
\end{definition}
\begin{beispiele}
\item $a_n = (-1)^n$. $a_{2n} = 1, a_{2n-1} = -1.$
Sei $\ep > 0: a_{2n} \in U_{\ep}(1)\ \forall n \in \mathbb{N} \Rightarrow a_n \in U_{\ep}(1)$
für unendlich viele $n \in \mathbb{N} \Rightarrow 1 \in \H (a_n)$.
Analog: $a_n \in U_{\ep}(-1)$ für unendlich viele $n \in \mathbb{N} \Rightarrow -1 \in \H(a_n)$.
Sei $\alpha \in \mathbb{R}$ und 1 $\neq \alpha \neq -1$.
W\"{a}hle $\ep > 0$ so, dass $1, -1 \not\in U_{\ep}(\alpha) \Rightarrow a_n \not\in U_{\ep}(\alpha)\ \forall n \in \mathbb{N} \Rightarrow \alpha \not\in \H(a_{n})$.
Fazit: $\H(a_n) = \{1; -1\}$.
\item $a_n = n$. Sei $\alpha \in \mathbb{R}$ und $\varepsilon > 0$. $\exists n_0 \in \mathbb{N}: n_0 > \alpha + \ep \Rightarrow n > \alpha + \ep\ \forall n \geq n_0 \Rightarrow a_n \not\in U_{\ep}(\alpha)\ \forall n \geq n_0 \Rightarrow a_n \in U_{\ep}(\alpha)$ für h\"{o}chstens endlich viele $n \in \mathbb{N}$. $\Rightarrow \alpha \not\in \H(a_n)$. Fazit: $\H(a_n) = \emptyset$.
\item $\mathbb{Q}$ ist abz\"{a}hlbar. Also: $\mathbb{Q} = \{a_1, a_2, \ldots\}$.\\
Behauptung: $\H(a_n) = \mathbb{R}$. \\
Beweis: Sei $\alpha \in \mathbb{R}$ und $\ep > 0$. $\alpha_n := \alpha + \frac{\ep}{n + 1}\ (n \in \mathbb{N}), \alpha_n \in U_{\ep}(\alpha)\ \forall n\in\MdN$. \\
$2.4 \Rightarrow \exists r \in \mathbb{Q}: \alpha_2 < r < \alpha_1 $ (dann: $r \in U_{\ep}(\alpha)$)$; \exists n_1 \in \mathbb{N}: r = a_{n_1}$. \\
Also: $a_{n_1} \in U_{\ep}(\alpha)$. $2.4 \Rightarrow \exists n_2 \in \mathbb{N}: \alpha_3 < a_{n_2} < \alpha_2$. Dann: $n_2 \neq n_1$. $2.4 \Rightarrow \exists n_3 \in \mathbb{N}: \alpha_4 < a_{n_r} < \alpha_3$ und $n_3 \neq n_2, n_3 \neq n_1$. Etc. \\
Wir erhalten so eine Folge von Indices $(n_1, n_2, n_3, \ldots)$ in $\mathbb{N}$ mit $a_{n_k} \in U_{\ep}(\alpha)$ und $n_k \neq n_j$ f\"{u}r $k \neq j$.\\
$\Rightarrow a_n \in U_{\ep}(\alpha)$ f\"{u}r unendlich viele $n \in \mathbb{N} \Rightarrow \alpha \in \H(a_n)$.
\end{beispiele}
\begin{definition}[Teilfolge]
Sei $(a_n)$ eine Folge in $\MdR$ und $(n_1,n_2,\ldots)$ sei eine Folge in $\MdN$ mit: $n_1<n_2<n_3<\ldots$ Dann heißt $(a_{n_k}) = (a_{n_1}, a_{n_2},\ldots)$ eine \begriff{Teilfolge} (TF) von $(a_n)$.
\end{definition}
\begin{beispiele}
\item $n_k=2k: (a_2, a_4, a_6, \cdots)$ ist eine Teilfolge von $(a_n)$.
\item $n_k=2k-1: (a_1, a_3, a_5, \cdots)$ ist eine Teilfolge von $(a_n)$.
\item $n_k=k^2: (a_1, a_4, a_9, \cdots)$ ist eine Teilfolge von $(a_n)$.
\item $(a_1, a_3, a_2, a_4, a_5, a_7, \cdots)$ ist \emph{keine} Teilfolge.
\end{beispiele}
\begin{satz}[S"atze zu Teilfolgen]
\begin{liste}
\item Sei $(a_n)$ eine Folge und $\alpha \in\MdR$. Dann: $\alpha \in \H(a_n) \equizu$ Es existiert eine TF $(a_{n_k})$ von $(a_n)$ mit: $a_{n_k} \to \alpha\ (k \to \infty)$
\item Ist $\alpha \in \MdR$, so existert eine Folge $(r_k)$ in $\MdQ$: $r_k \to \alpha \ (k\to\infty)$
\item Ist $(a_n)$ konvergent und $a:=\lim a_n \folgt \H(a_n) = \{a\}$. Ist $(a_{n_k})$ eine Teilfolge von $(a_n)$, so ist $(a_{n_k})$ konvergent und $a_{n_k} \to a\ (k \to \infty)$
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\item \textbf{\glqq$\folgt$\grqq:} Sei $\alpha\in \H(a_n)$. Zu $\varepsilon = 1$ existiert $n_1\in\MdN$: $a_{n_1}\in U_1(\alpha)$. \\
Zu $\varepsilon =\frac{1}{2}$ existiert $n_2\in\MdN$: $a_{n_2} \in U_{\frac{1}{2}}(\alpha)$ und $n_2>n_1$ \\
Zu $\varepsilon =\frac{1}{3}$ existiert $n_2\in\MdN$: $a_{n_3} \in U_{\frac{1}{3}}(\alpha)$ und $n_3>n_2$. etc \\
Wir erhalten so eine Teilfolge von $(a_{n_k})$ von $(a_n)$ mit $a_{n_k} \in U_{\frac{1}{k}}(\alpha) \ \forall k\in\MdN$, also: $|a_{n_k} - \alpha| < \frac{1}{k} \ \forall k\in\MdN \folgt a_{n_k} \to \alpha \ (k\to\infty)$. \\
\textbf{\glqq$\Leftarrow$\grqq:} Sei $(a_{n_k})$ eine Teilfolge von $(a_n)$ und $a_{n_k} \to \alpha\ (k\to\infty)$. Sei $\varepsilon > 0 \folgt \exists k_0 \in\MdN$: $a_{n_k} \in U_\varepsilon(\alpha) \ \forall k>k_0 \folgt a_n \in U_\varepsilon(\alpha)$ für unendlich viele $n\in\MdN \folgt \alpha \in \H(a_n)$
\item Sei $\MdQ = \{a_1, a_2, \ldots\}$. Bekannt: H$(a_n) = \MdR$. Also: $\alpha \in \H(a_n) \folgtnach{(1)}$ Behauptung.
\item Klar: $a \in \H(a_n)$\\
Sei $(a_{n_k})$ eine Teilfolge von $(a_n)$ und $\varepsilon > 0 $. $a = \lim a_n \folgt a_n \in U_\varepsilon(a)$ \ffa $n\in\MdN \folgt a_{n_k} \in U_\varepsilon(a)$ \ffa $k\in\MdN \folgt a_{n_k} \to a\ (k\to\infty)$. Aus (1) folgt noch H$(a_n) = {a}$.
\end{beweise}
\begin{hilfssatz}[Monotone Teilfolge]
Sei $(a_n)$ eine Folge. Dann enthält $(a_n)$ eine \textit{monotone} Teilfolge.
\end{hilfssatz}
\begin{beweis}
$m\in\MdN$ heißt \textit{niedrig} (für $(a_n)$) $:\equizu a_n \ge a_m \ \forall n\ge m$.
\paragraph{Fall 1:} Es existieren unendlich viele niedrige Indices $n_1,n_2,n_3,\ldots$. etwa: $n_1 < n_2 < n_3 < \ldots$ (s. 2.3!). Sei $k\in\MdN$: $n_k$ ist niedrig. $n_{k+1} > n_k \folgt a_{n_{k+1}} \ge a_{n_k} \folgt$ die Teilfolge $(a_{n_k})$ ist monoton wachsend.
\paragraph{Fall 2:} Es gibt höchstens endlich viele niedrige Indices $\folgt \exists m\in\MdN$: $m, m+1, m+2,\ldots$ sind alle nicht niedrig $\folgt n_3>n_2: a_{n_3} < a_{n_2}$ etc. \\
Wir erhalten so eine mononte Teilfolge $(a_{n_k})$.
\end{beweis}
\begin{satz}[Satz von Bolzano-Weierstraß]
$(a_n)$ sei eine beschränkte Folge. Dann H$(a_n) \ne \emptyset$.
\end{satz}
\begin{beweis}
$\exists c>0: |a_n| \le c \ \forall n\in\MdN$. Hilfssatz $\folgt (a_n)$ enthält eine monotone Teilfolge $(a_{n_k})$. $|a_{n_k}| \le c \ \forall k \in\MdN$. $(a_{n_k})$ ist aber schränkt. 6.3 $\folgt (a_{n_k})$ ist konvergent. $\alpha := \lim_{k\to\infty}a_{n_k}$. 8.1(1) $\folgt \alpha \in \H(a_n)$.
\end{beweis}
\chapter{Oberer und unterer Limes}
\begin{vereinbarung}
In diesem Paragraphen sei $(a_n)$ stets eine \textit{beschränkte} Folge in $\MdR$. 8.2 $\folgt \H(a_n) \ne 0$.
\end{vereinbarung}
\begin{satz}[Beschränktheit und Abgeschlossenheit der Häufungswerte]
$\H(a_n)$ ist beschränkt. Weiter existieren $\max \H(a_n)$ und $\min \H(a_n)$
\end{satz}
\begin{beweis}
$\exists c>0: |a_n| \le c \ \forall n\in\MdN$. Sei $\alpha \in \H(a_n)$. 8.1 $\folgt \exists \text{TF}(a_{n_k})$ von $(a_n)$ mit $a_{n_k} \to \alpha\ (k\to\infty)$, 6.2 $\folgt |a_{n_k}| \to |\alpha| \ (k\to\infty); |a_{n_k}| \le c \ \forall k \in\MdN \folgtwegen{k\to\infty} |\alpha| \le c.$
Also: $|\alpha| \le c \ \forall \alpha \in \H(a_n)$. $\H(a_n)$ ist also beschränkt. Sei $s:=\sup\H(a_n)$, z.Z.: $s\in\H(a_n)$ (analog zeigt man: $\inf\H(a_n) \in \H(a_n)$) \\
Sei $\varepsilon > 0$. Dann ist $s-\ep$ keine obere Schranke von $\H(a_n) \folgt \exists \alpha \in \H(a_n): \alpha > s - \ep$.\\
Wähle $\delta > 0$ so, dass $U_\delta(\alpha) \subseteq U_\ep(s) \folgt a_n \in U_\delta(\alpha)$ für unendlich viele $n\in\MdN \folgt a_n\in U_\ep(s)$ für unendlich viele $n\in\MdN \folgt s \in \H(a_n)$.
\end{beweis}
\begin{definition}
$\displaystyle\limsup a_n := \lim_{n\to\infty}\sup a_n := \max\H(a_n)$ heißt \begriff{oberer Limes} oder \begriff{Limes superior} von $(a_n)$
$\displaystyle\liminf a_n := \lim_{n\to\infty}\inf a_n := \min\H(a_n)$ heißt \begriff{unterer Limes} oder \begriff{Limes inferior} von $(a_n)$
\end{definition}
\textbf{Beachte:} $\liminf a_n \le \alpha \le \limsup a_n \ \forall \alpha \in\H(a_n)$.
\begin{beispiele}
\item Ist $(a_n)$ konvergent $\folgtwegen{8.1} \H(a_n) = \{\lim a_n\} \folgt \limsup a_n = \liminf a_n = \lim a_n$.
\item $a_n = (-1)^n(1+\frac{1}{n})^n$; $|a_n| = (1+\frac{1}{n})^n \stackrel{\text{7.6}}{\le} 3 \folgt (a_n)$ ist beschränkt. \\
$a_{2n} = (a + \frac{1}{2n})^{2n} \folgt (a_{2n})$ ist eine Teilfolge von $(a_n)$ und von der Folge $((1+\frac{1}{n})^n) \folgtnach{8.1} a_{2n} \to e \ (n\to\infty)$. Analog: $a_{2n-1} = -(1 + \frac{1}{2n-1})^{2n-1} \to -e $. Also: $e, -e \in \H(a_n)$. Sei $\alpha \in \MdR: e \ne \alpha \ne -e$.\\
Wähle $\ep > 0$ so, dass: $\displaystyle\underbrace{(U_\ep(e) \cup U_\ep(-e))}_{=:U} \cap U_\ep(\alpha) \ne \emptyset$ ($*$)\\
Etwa $\ep := \frac{1}{2} \min\{|\alpha-e|, |\alpha+e|\}$. $a_{2n} \to e \folgt a_n \in U_\ep(e)$ \ffa gerade $n$. $a_{2n-1} \to -e \folgt a_n\in U_\ep(-e)$ \ffa ungerade $n$. $\folgt a_n \in U$ \ffa $n\in\MdN \folgt a_n\in U_\ep(\alpha)$ für höchstens endlich viele $n\in\MdN \folgt \alpha \ne \H(a_n)$. Fazit: $\H(a_n) = \{e, -e\}$, $\lim\sup a_n=e$, $\liminf a_n = -e$.
\end{beispiele}
\begin{satz}[Eigenschaften des Limes superior und inferior]
Sei $\alpha \in \MdR$. Dann:
$ \alpha = \lim\inf a_n \equizu \forall \ep>0$ gilt:
\begin{liste}
\item $\alpha - \ep < a_n$ \ffa $n\in\MdN$
\item $a_n<\alpha+\ep$ für unendlich viele $n\in\MdN$.
\end{liste}
$ \alpha = \lim\sup a_n \equizu \forall \ep>0$ gilt:
\begin{liste}
\item $\alpha - \ep < a_n$ für unendlich viele $n\in\MdN$
\item $a_n<\alpha+\ep$ \ffa $n\in\MdN$.
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweis}
\textit{nur für $\lim\inf$}.
\glqq$\folgt$\grqq: Sei $\alpha = \lim\inf a_n$. Sei $\ep > 0 $. $\alpha\in\H(a_n) \folgt a_n \in U_\ep(\alpha)$ für unendlich viele $n\in\MdN \folgt$ (ii). \\
\textbf{Annahme:} (i) gilt nicht. D.h.: $a_n \le \alpha - \ep$ für unendlich viele $n$, etwa für $n_1, n_2, n_3,\ldots$ mit $n_1 < n_2 < n_3 <\ldots$. Dann ist $a_{n_k}$ eine Teilfolge von $(a_n)$ mit $a_{n_k} \le \alpha-\ep \ \forall k \in\MdN$. $a_{n_k}$ ist beschränkt. $\folgtwegen{8.2} (a_{n_k})$ enthält eine konvergente Teilfolge $(a_{n_{k_j}})$; $\displaystyle\beta := \lim_{j\to\infty} a_{n_{k_j}}$. $(a_{n_{k_j}})$ ist auch eine Teilfolge von $(a_n) \folgtwegen{8.1} \beta \in\H(a_n) \folgt \alpha \le \beta$. $a_{n_{k_j}} \le \alpha -\ep \ \forall j \in\MdN \folgtwegen{j\to\infty} \beta \le \alpha-\ep \folgt \alpha \le \alpha - \ep$, Widerspruch!
\glqq$\Leftarrow$\grqq: für jedes $\ep>0$ gelte (i) und (ii). Sei $\ep>0\folgtnach{(i),(ii)} \alpha -\ep < a_n < \alpha+\ep$ für unendlich viele $n \folgt a_n\in U_\ep(\alpha)$ für unendlich viele $n \folgt \alpha \in \H(a_n)$. Sei $\beta < \alpha$. Zu zeigen: $\beta \ne \H(a_n)$. $\ep := \frac{\alpha -\beta}{2} \folgt \beta + \ep = \alpha - \ep$. (i) $\folgt a_n > \alpha - \ep = \beta + \ep$ \ffa $n\in\MdN \folgt a_n\in U_\ep(\beta)$ für höchstens endlich viele $n \folgt \beta \ne \H(a_n)$.
\end{beweis}
\begin{satz}[Äquivalenzaussagen zur Konvergenz]
Die folgende Aussagen sind äquivalent:
\begin{liste}
\item $\lim\inf a_n = \lim\sup a_n$
\item $(a_n)$ hat genau einen Häufungswert
\item $(a_n)$ ist konvergent
\end{liste}
\end{satz}
\begin{beweise}
\item{(1) $\equizu$ (2)} Klar.
\item{(3) $\folgt$ (2)} 8.1.
\item{(2) $\folgt$ (3)} Sei $\H(a_n) = \{\alpha\} \folgt \lim\sup a_n = \lim\inf a_n = \alpha$.\\
Sei $\ep>0 \folgtnach{9.2} \alpha - \ep < a_n < \alpha + \ep$ \ffa $n\in\MdN \folgt |a_n- \alpha| < \ep$ \ffa $n\in\MdN \folgt a_n\to\alpha \ (n\to\infty)$.
\end{beweise}
\begin{folgerung}
Sei $(b_n)$ eine Folge in $\MdR$. $(b_n)$ ist konvergent genau dann, wenn $(b_n)$ beschränkt ist und genau einen Häufungswert hat.
\textbf{Beweis}
\glqq$\folgt$\grqq: 6.1, 9.3; \glqq$\Leftarrow$\grqq: 9.3
\end{folgerung}
\begin{beispiel}
auf die Voraussetzung \glqq$(b_n)$ beschränkt\grqq kann in 9.4 nicht verzichtet werden!\\
\textbf{Beispiel:} $(b_n)=(1,0,3,0,5,0,\ldots)$
\end{beispiel}
\begin{satz}[Rechenregeln für den Limes superior und inferior]
Sei $(b_n)$ eine weitere beschränkte Folge in $\MdR$.
\begin{liste}
\item aus $a_n \le b_n$ \ffa $ n\in\MdN$ folgt $\lim\sup a_n \le \lim\sup b_n$ \\
aus $a_n \le b_n$ \ffa $ n\in\MdN$ folgt $\lim\inf a_n \le \lim\inf b_n$
\item $\lim\sup(a_n + b_n) \le \lim\sup a_n + \lim\sup b_n$ \\
$\lim\inf(a_n + b_n) \ge \lim\inf a_n + \lim\inf b_n$
\item $\lim\sup(\alpha a_n) = \alpha\lim\sup a_n \ \forall \alpha \ge 0$\\
$\lim\inf(\alpha a_n) = \alpha\lim\inf a_n \ \forall \alpha \ge 0$
\item $\lim\sup(- a_n) = -\lim\inf a_n$\\
$\lim\inf(- a_n) = -\lim\sup a_n$
\end{liste}
\end{satz}
\textbf{Beweis:} Übung
\chapter{Das Cauchy-Kriterium}
\begin{motivation}
Sei $(a_n)$ eine konvergente Folge, $a:= \lim a_n$. Sei $\ep >0$. Dann existiert ein $n_0 = n_0(\ep) \in \MdN$: $|a_n - a| < \frac{\ep}{2} \ \forall n \ge n_0$.\\
Für $n,m\ge n_0$: $|a_n - a_m| = |a_n - a + a - a_m| \le |a_n -a| + |a_m -a| < \frac{\ep}{2} + \frac{\ep}{2} \le \ep$.\\
Eine konvergente Folge $(a_n)$ hat also die folgende Eigenschaft:
$$(*) \forall \ep > 0 \ \exists n_0 = n_0(\ep) \in \MdN \ \forall n,m \ge n_0: |a_n-a_m| < \ep$$
\end{motivation}
\begin{definition}[Cauchy-Folge]
Hat $(a_n)$ die Eigenschaft $(*)$, so heißt $(a_n)$ eine \begriff{Cauchyfolge} (CF).
\textbf{Beachte:} $(a_n)$ ist eine Cauchyfolge $\equizu \forall \ep > 0 \ \exists n_0 \in\MdN: |a_n-a_m| < \ep \ \forall n>m\ge n_0 \equizu \forall \ep >0 \ \exists n_o\in\MdN: |a_n - a_{n+p}| < \ep \ \forall n\ge n_0 \ \forall p \in\MdN$.
\end{definition}
\begin{beispiel}
$s_n := 1 + \frac{1}{2} + \frac{1}{3} + \ldots + \frac{1}{n} = \displaystyle\sum_{k=1}^n \frac{1}{k} \ (n\in\MdN)$\\
$s_{2n} - s_n = 1 + \frac{1}{2} + \frac{1}{3} + \ldots + \frac{1}{n} + \frac{1}{n+1} + \ldots + \frac{1}{2n} - (1+ \frac{1}{2} + \ldots + \frac{1}{n}) = \underbrace{\frac{1}{n+1}}_{\ge\frac{1}{2n}} + \underbrace{\frac{1}{n+2}}_{\ge\frac{1}{2n}} + \ldots + \underbrace{\frac{1}{2n}}_{\ge \frac{1}{2n}} \ge n \cdot \frac{1}{2n} = \frac{1}{2} \folgt |s_{2n} - s_n| \ge \frac{1}{2} \ \forall n\in\MdN$
$\folgt (s_n)$ ist keine Cauchyfolge!
\end{beispiel}
\begin{satz}[Cauchy-Kriterium]
$(a_n)$ ist konvergent $\equizu$ $(a_n)$ ist eine Cauchyfolge.
\end{satz}
\begin{beweis}
"`$\Rightarrow$"': siehe oben
"`$\Leftarrow$"': Zu $\ep=1 \text{ existiert } n_o\in\MdN: |a_n-a_{n_0}| < 1\ \forall n \ge n_0$. Für $n \ge n_0: |a_n| = |a_n-a_{n_0}+a_{n_0}| \le |a_n-a_{n_0}| + |a_{n_0}| < 1+|a_{n_0}| =: c \folgt (a_n)$ ist beschränkt.
Annahme: $(a_n)$ ist divergent $\folgtnach{9.3} \alpha := \lim\inf a_n < \lim\sup a_n =: \beta$
$\ep:=\frac{\beta-\alpha}{3};\quad\exists n_0\in\MdN: |a_n-a_{n_0}| < \ep\ \forall n,m \ge n_0$
$\alpha \in H(a_n) \folgt \exists n\in\MdN: a_n \in U_{\ep}(\alpha)\text{ und } n \ge n_0 \folgt a_n<\alpha+\ep$\\
$\beta \in H(a_n) \folgt \exists m\in\MdN: a_m \in U_{\ep}(\beta)\text{ und } m \ge n_0 \folgt a_m<\beta-\ep$
$\folgt a_m > a_n \folgt |a_m-a_n| = a_m-a_n > \beta-\ep-(\alpha+\ep) = \beta-\alpha-2\ep = 3\ep-2\ep = \ep.\ \lightning$
\end{beweis}
\begin{folgerung}
Die Folge $(s_n)$ mit $\displaystyle{s_n := 1+\frac{1}{2}+\frac{1}{3}+\cdots+\frac{1}{n}\quad(n\in\MdN)}$ ist divergent.
\end{folgerung}
\chapter{Unendliche Reihen}
\begin{definition}